O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona davlat universiteti magistratura bo’limi

Mantiqiy bosqich
Mantiqiy bosqich turli xil mantiqiy va empirik (evristik) misollarni intellektual tizimlarga qabul qilish, joriy etish yani inson tomonidan qabul qilinadigan qandaydir vazifa va amallar kiritilgan. Evristika – nazariy tomondan qabul qilinmagan qoida ammo qidiruv jarayonida turli-xil amalni bajaruvchi yoki to‘g‘ri xulosa chiqaruvchi ko‘riladigan variantlarni qisqartirtiruvchidir.
Bu bosqichni asosida neyrokibernetikaga teskari keluvchi prinsip kiritilgan.
“Fikrlaydigan” qurilma xech qanday tushunchaga ega emas. Asosiy kirituvchi amalni bajarish xarakati inson (miyyasi) kabi javob qaytarishi kerak.
Bu bosqichni tarafdorlari o‘zlarini fikrini bildirib ya'ni inson o‘zining ilmiy va texnologik qidiruv jarayonida tabiyatga qarab faoliyat olib bormasligi kerak. Misol uchun g‘ildirak tabiiy ravishda tabiatda bo‘lishligi va samolyotning qush kabi qanot qoqishi noaniqdir. Bundan tashqari tabiat ilmi inson nazariyasini yoritib beraolmaydi xattoki insonda intellektual jarayonlar faoliyatini, xotira qanday tuzilganligi va xattoki inson qanday qilib tashqi dunyoni anglashini yoritib bermaydi.
Sun'iy intellektni bu yo‘nalish komp'yuter modellari kabi, intellektual amallarni bajarish algoritmlarini qidirishga qaratilgan.
1956 y. Allen N'yuell, Gerbert Saymon va Djon Shoular “Mantiqiy-nazariyachi” dasturini yaratishgan (ingl. Logical Theorist) bu dastur Rassel va Uaytxed kitobidagi 38 ta qonunlarni avtomatik ravishda isbotlagan. Tariflarni isbotlash uchun dasturda tekshirish va xatolarni topish usuli ishlatilgan.
Lekin bu bosqichda kam keffisentga ega bo‘lib ko‘p miqdordagi istisno qiluvchi oz miqdordagi qoidalarni bajargan. Natijada bir tushuncha paydo bo‘lib u mutaxassislarni sun'iy intellekt tomondan shunga chaqiradiki “kombinatorik portalash” – murakkab amallarni yuqori darajadagi o‘sishi raqamlarni qabul qilishda e'tibor qilish sharoiti ortgan.
Bu “portlash” lar birinchi bo‘lib shaxmat o‘yinini dasturlashda o‘z aksini topgan. Ushbu turdagi dasturlar asosan shaxmat donalari xarakati qoidalarida va dushman xarakatini oldindan bilish va bunga javoban kop'yuter xarakatini bajarishga qaratilgan. Dasturchilar buni tezlik bilan anglashgan va bu yo‘nalish o‘zin oqlamagan: xisobga ko‘ra umumiy sondagi yurishlar shaxmat partiyasida 10120 tengdir – bu galaktikadagi atomlar sonidan xam ko‘proqdir.