O`zbеkistоn rеspublikasi оliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi buxoro davlat universiteti

2.2. O‘qituvchi sotsial intellektini tadqiq qilish uslubi

R.B.Kettelning «Shaxsni 16 omil yordamida o‘rganish» so‘rovnomasi
Ma’lumki, R.B.Kettelning «Shaxsni 16 omil yordamida o‘rganish» so‘rovnomasi shaxsning psixologik xususiyatlarini yoritishga qaratilganligi bilan alohida ahamiyat kasb etadi.
Biz uzluksiz talim tizimida faoliyat ko‘rsatayotgan o‘qituvchilarning shaxslilik xususiyatlarini aniqlash uchun so‘rovnomaning faqat o‘n omilli shaklidan foydalandik. Chunki so‘rovnoma tarkibidagi omillarning ko‘pchiligi shaxsning ijtimoiy xususiyatlarini yoritishga qaratilgan. Bu so‘rovnomani tanlashimizga sabab, shaxslilik xususiyatlarini sotsial intellektga ta’siri masalasini o‘rganishdan iborat.
Metodikani qo‘llash uslubi
Yuqorida aytib o‘tilganidek, biz R.B.Kettelning «Shaxsni 16 omil yor-damida o‘rganish» so‘rovnomasining faqat o‘n omilidan foydalandik:

• 
  Muloqotga moyillik (A);
  
• 
  Hissiy barqarorlik (S);
  
• 
  Hukmronlikka intilish (Ye);
  
• 
  Ijtimoiy yetuklik (Qr);
  
• 
  Ijtimoiy dadillik (N);
  
• 
  Ishonuvchanlik (J);
  
• 
  O‘ziga ishonish (Q);
  
• 
  Mustaqillik (Q₂);
  
• 
  O‘zini nazorat qilish (Q₃);
  
• 
  Qo‘zg‘aluvchanlik va zo‘riqish (Q₄).
  

Usulning kaliti
Tadqiqotimizning keyingi bosqichida biz Kettelning 100 ta tasdiqdan iborat bo‘lgan so‘rovnomasidan foydalandik. So‘rovnomada 3 ta javob pun-kti mavjud bo‘lib, «ha» javobiga 1 ball, «yo‘q» javobiga 0 ball, bilmadim ma’nosini anglatuvchi «?» javobi uchun 0,5 ball ko‘rinishida baholandi. Oxirida ishlab chiqilgan yig‘indi bo‘yicha umumiy to‘plangan ballar quyida-gicha baholanadi:

1. 
   1 dan 3 gacha to‘plangan ball past ko‘rsatkich;
   
2. 
   4 dan 7 gacha o‘rta ko‘rsatkich;
   
3. 
   8-10 ball yuqori ko‘rsatkich hisoblanadi.
   

So‘rovnoma quyidagi shkalalardan iborat: 1) muloqotga moyillik; 2) hissiy barqarorlik; 3) hukmronlikka intilish; 4) ijtimoiy yetuklik; 5) ijtimoiy dadillik; 6) ishonuvchanlik; 7) o‘ziga ishonish; 8) mustaqillik; 9) o‘zini nazorat qilish; 10) qo‘zg‘aluvchanlik, zo‘riqish.