O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi Buxoro davlat universiteti Pedagogika va jismoniy madaniyat fakulteti Til nazariyasi va metodikasi kafedrasi Sobit Avezov, Tavakkal Choriyev

Mavzuni mustahkamlash uchun savollar 
1. Fanning maqsadi va vazifalari nimadan iborat? 
2. Fanning usuliy asosini qaysi fan tashkil etadi? 
3. Nutq o’stirish metodikasi fani qaysi fanlar bilan o’zaro bog’liq? 
4. Nutq o’stirishda tilshunoslik fanining nazariy asoslari qanday 
rol o’ynaydi? 
5. Fanning adabiyot bilan bog’liqligini izohlang. 
6. Fan tarixi xususida nimalarni bilasiz? 
7. Fan taraqqiyoti haqida gapirib bering.
 

---

13 
2-Mavzu: Nutq o'stirish ishining mazmuni,
usuliyoti va vazifalari 
Reja: 
1. Fanning bo'limlari. 
2. "Uchinchi mingyillikning bolasi" tayanch dasturi. 
3. Maktabgacha yoshdagi bolalar nutqiga qo’yiladigan davlat 
talablari. 
4. Nutq o’stirish usul va uslublari. 
5. Mashg’ulotga qo’yiladigan talablar.
Asosiy tayanch so’zlar: 
Bolalar bog’chasi, lug’atni boyitish, grammatik qurilish, tovush 
madaniyati, dialogik va monologik nutq, hikoya qilish, badiiy adabiyot, 
savodxonlikka tayyorgarlik, fan dasturi, ta'lim, bo’lim, taqvimiy reja, 
maishiy faoliyati, lug’at usuli, ko’rgazma usuli, o’yin usuli, mashg’ulot, 
mashg’ulotga tayyorgarlik. 
Mavzu
“
Til va nutq o’stirish metodikasi fanining maqsad va vazifalari”.
Ma`ruza mashg`ulotning texnologik kartasi 
Dars bosqichlari va 
vaqti 
O'qituvchi 
Talaba 
1-boqich 
Kirish 
(5 daqiqa) 
1.Ma`ruza 
mashg'ulotning 
tashkiliy 
qisminamalgaoshiradi, 
(
.
Fanningbo'limlari.Uchinchi 
mingyillikning bolasi" tayanch 
dasturi. Maktabgacha yoshdagi 
bolalar 
nutqiga 
qo’yiladigan 
davlat talablari.4. Nutq o’stirish 
usul va uslublari.5. Mashg’ulotga 
qo’yiladigan talablar
 
), maqsadi, 
rejasini e'lon qiladi. 
1.Eshitadi, yozadi, javob beradi. 
. 
2-bosqich 
Asosiy bosqich
(70 daqiqa) 
1. 
Mavzu 
haqida 
tushuncha 
beriladi. (1-ilova) 
2. Mavzu yuzasidan misollar 
keltirib izohlanadi. (2-ilova) 
3.Aqliy hujum asosida ma’ruzada 
o’rganillgan nazariy bilimlarini 
savol – javob orqali aniqlaydi. (3-
ilova) 
1. Eshitadi, yozadi, 
2.Eshitadi, yozadi, javob beradi, 
bajaradi 
3. Savollarga javob beradi. 
4-bosqich 
Yakuniy bosqich 
(5 daqiqa) 
1.Talabalarni 
rag’batlantirish, 
baholarni e'lon qilish, uyga vazifa 
berish, 
mashg’ulotga 
yakun 
yasash. 
2. Adabiyotlar ro`yhatini beradi
1.Eshitadi, yozadi, bilib oladi. 
2. Eshitadi yozib oladi. 

---

14 
Bolalar bog’chasi-xalq ta'lim tizimining birinchi bo’g’inidir. Yosh 
avlodni har tomonlama barkamol shaxs sifatida tarbiyalashda 
maktabgacha tarbiya tizimining alohida o’rni bor. Ayniqsa, bu davrda 
tarbiyalanuvchilarni, eng avvalo, ona tilimizga mehr-muhabbat 
uyg’otish, shu asnoda og’zaki nutqlarini shakllantirish, atrofdagi 
kishilar bilan o’zaro munosabatga o’rgatish tarbiyachining nutq o’stirish 
mashg’ulotlarining asosiy maqsadidir. Bu esa nutq rivojining mazmuni, 
vazifalari va usuliyotlarini chuqur o’rganishga, bu sohadagi muhim 
pedagogik vosita va tadbirlarni, faoliyat turi va xususiyatlarini aniqlab 
olishga to’g’ri keladi. Shunday ekan fanning, quyidagi bo’limlari unga 
shu faoliyat mazmunini o’z ichiga oladi, aniqlaydi: