O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat tillar pedagogika instituti filologiya fakulteti

O‘zbek adabiyotida Atoiy ijodining o‘rni.

LUTFIY

Lutfiy – turkiy adabiyotning yirik namoyandasi. Lutfiy ijodi. Shoir hayoti va ijodi haqida ma’lumot beruvchi manbalar. Lutfiy ijodining o‘rganilish tarixi. Lutfiy va Navoiy.

Lutfiy lirikasining mavzulari, timsollar tizimi, g‘oyaviy yo‘nalishlari, badiiy xususiyatlari. Lutfiyning lirik qahramoni. Ma’shuqa, zohid, raqib obrazlari talqini. Lutfiy va xalq og‘zaki ijodi. Lutfiy va Bobur ijodiy munosabatlari. O‘zbek adabiyoti tarixida Lutfiy ijodi an’analari.

NAVOIY HAYOTI VA IJODI

NAVOIY LIRIKASI. NAVOIYNING BADIIY MAHORATI.

Shoirning bolalik va yigitlik davri. Lutfiy, Kamol, Turbatiy, Jomiy, Xusayn Bayqarolar bilan munosabati . Navoiy Samarqandda.

Navoiyning Xirotdagi faoliyati. Xusayn Bayqaro saltanati ravnaqida Navoiyning o‘rni. Navoiyning yurt obodligi, xalq mahoratlari yo‘lidagi xizmatlari. Shoirning uylanmay o‘tish sabablari, bu haqidagi fikrlarga munosabat.

Navoiy hayotining so‘nggi yillari.

Shoirning ijod yo‘li : lirik, epik, ilmiy asarlari.

Navoiy lirikasining maktablari. Shoir lirikasi o‘zbek lirik merosining cho‘qqisi ekani. Navoiy lirikasining mavzulari, timsollar tizimi, g‘oyaviy yo‘nalishlari, janr xususiyatlari. O‘zbek lirik ijodiyotiga shoir tomonidan kiritilgan yangiliklar. Navoiy shaxsi va lirik qahramon masalasi.

Navoiyning badiyat haqidagi qarashlari. Navoiy lirikasida she’riy san’atlar jilosi.

«XAMSA»

Navoiy-epik shoir. Sharq adabiyotida «Xamsa»chilik an’anasining boshlanishi. «Xamsa»chilik an’anasi tushunchasi. Nizomiy, Xisrav Dehlaviy, Jomiy «Xamsa»laridagi dostonlar. Navoiy «Xamsa»si «Xamsa»chilikning cho‘qqisi ekani.«Xayrat-ul abror». Dostonning nomlanishi, kompozitsiyasi. Dostonning salaflar dostonlari bilan mushtarak va o‘ziga xos tomonlari. Dostonda falsafiy, ijtimoiy, ahloq va odob masalalari. Dostonni o‘rganishdagi yangicha talqinlar. Doston va zamonamiz. «Farhod va Shirin». Doston syujeti timsollar tizimi, g‘oyaviy yo‘nalishlari, badiiy xususiyatlari. Dostonda Komil inson, xalqlar do‘stligi, mehnatni ulug‘lanish kabi masalalar talqinida Navoiyning ilg‘or qarashlari. «Layli va Majnun» Doston syujeti sayyor syujet eposi. Dostonning o‘ziga xos xususiyatlari. Doston syujeti, timsollar tizimi, g‘oyaviy yo‘nalishlari, badiiy xususiyatlari.«Sab’ai sayyor» syujeti, kompozitsiyasi, timsollar tizimi, g‘oyaviy yo‘nalishlari, badiiy xususiyatlari. Dostondagi tush epizodi, uning mohiyati. Saddi Iskandariy «Aleksandr Makedonskiy va Iskandar timsoli». Doston syujeti, timsollar tizimi, g‘oyaviy yo‘nalishlari, badiiy xususiyatlari. Dostonda Navoiy faxriyalari.
Bobur hayoti va ijodi. Bobur lirikasi.

Bobur hayoti va ijodini o‘rganish manbalari. Bobur ijodining o‘rganilish tarixi. Bobur ijodiga g‘ayri ilmiy qarashlari tanqid. Shoirning taxallusi masalasi. Boburning hayot yo‘li. Boburning ijod yo‘li. Boburning bizga yetib kelgan, yetib kelmagan asarlari haqida ma’lumot. Badiiy adabiyotda Bobur timsolining ishlanishi. Mustaqillik yillarida Bobur hayoti va ijodiga yangicha munosabatlar. Bobur va Andijon.

Bobur lirikasining manbalari. Bobur lirikasining o‘rganilish tarixi, nashrlari. Bobur lirikasining o‘ziga xos xususiyatlari. Shoir lirikasining mavzulari, timsollar tizimi, g‘oyaviy yo‘nalishlari, janr xususiyatlari. Boburning badiyat haqidagi qarashlari. Boburning ma’lum she’riy san’at asosiga qurilgan g‘azallari. Bobur lirikasida she’riy san’at timsollari.
«Boburnoma».

«Boburnoma»ning yaratilish, o‘rganilish tarixi. Tarjimalari, nashrlari haqida. «Boburnoma» -o‘zbek nasrining Nodir yodgorligi. Asar shoir ijodining laboratoriyasi ekani.Asarda joylar tasviri. «Boburnoma»da tarixiy shaxslar tasviri. Asarda Bobur timsoli. «Boburnoma»-ensiklopedik asar.

MAShRAB

Mashrab hayoti va ijodini o‘rganish, asarlarini nashr etish, tarjima qilish tarixidan. Mashrab shaxsiyati va adabiy merosi atrofidagi bahs-munozaralar. «Devonai Mashrab» qissasining mundarijasi.
UVAYSIY. NODIRA

Uvaysiy hayoti va ijodi. Uvaysiy adabiy merosi.

Uvaysiy lirik she’riyatining mavzusi, g‘oyaviy yo‘nalishi. Uvaysiy talqinida ishq, insoniylik, odob va axloq masalalari. Shoira lirikasida ijtimoiy hayot masalalarining yoritilishi. Uvaysiy adabiy merosining o‘zbek adabiyoti tarixida tutgan mavqei. O‘zbek adabiyoti va san’atida Uvaysiy obrazi.

Nodira hayoti va ijodi. Nodira haqida zamondoshlari. Nodira va Umarxon. Nodiraning adabiy merosi. Asarlarning mavzu doirasi – sevgi va sadoqat, samimiyat va vafo, do‘stlik va insonparvarlik, visol va hijron mavzusi.

Lirik qahramon Nodira she’rlarida ijtimoiy tematika.

Nodira she’rlarining tili, uslubi va badiiy xususiyatlari. Nodira adabiy merosining o‘zbek adabiyoti tarixida tutgan mavqei.

O‘zbek adabiyoti va san’atida Nodira obrazi.

OGAHIY

Muhammadrizo Ogahiy hayoti va ijodi. Tarjimai holi. Ogahiyning adabiy-ilmiy merosi. «Ta’viz ul-oshiqin» devonining tuzilishi. Asarlarning mavzu doirasi. She’riyatining g‘oyaviy yo‘nalishi. Ogahiy lirik she’riyatidagi qahramonlar tavsifi.

Ogahiyning badiiy san’atlardan foydalanish mahorati. Ogahiy va Navoiy. Ilmiy-tarixiy asarlari. «Riyozud-davla», «Zubdatut tavorix», «Jome’ul voqeoti sultoni», «Gulshani davlat», «Iqboli Firuziy» asarlarining yaratilishi. Ogahiy asarlarining Xorazm tarixiga bag‘ishlangan asarlar silsilasidagi ahamiyati.

Ogahiy ilmiy-adabiy faoliyatining o‘zbek adabiyoti tarixida tutgan mavqei. Ogahiy izdoshlari. Ogahiy va zamonamiz.

Adabiyotlar ro‘yxati:
Asosiy:
1. N.M.Mallaev. O‘zbek adabiyoti tarixi, T., 1965 yil

2. O‘zbek adabiyoti tarixi., 2-kitob , III., 1978 yil

3. O‘zbek adabiyoti tarixi., 5 jildlik , I-jild., 1971 yil

Adabiyotlar:

1. Nasriddin Burxonuddin Rabg‘uziy. «Qissasi Rabg‘uziy». 1-II kitoblar T., 1990 yil

2. Jalilov B. Meros va ixlos. Andijon, 1995 yil

3. Rayimjonova D. «Muhabbatnoma» va «Latofatnoma» asarlarining qiyosiy taxlili. Andijon. 1992 yil.

4.Atoiy. Tanlangan asarlar, T., 1958 yil

5.Hayot vasfi., T., 1988 yil

6.S. Rafiddinov. Majoz va haqiqat. T., 1995 yil

7.Sakkokiy. Tanlangan asarlar. T. , 1960 yil

8.Rustamov E. O‘zbekskaya poeziya v pervoy polovine XV veka. M:, 1963 yil

9. Lutfiy. Devon., T. 1965 yil

10.Erkinov s. Lutfiy, T. 1965 yil

11.Xayitmetov N. Navoiy lirikasi, T., 1961 yil

12.Isaqov Ye. Navoiy poetikasi. T., 1983 yil

13.Rustamov A. Navoiyning badiiy mahorati., T., 1979 yil

14.Akramov B. Fasohat mulkining sohibqiron. T. 1991 yil

15.Valixonov O. G‘azal nafosati. T. , 1972 yil

16.Valixo‘jaev B. O‘zbek epik poeziyasi tarixidan. T 1974

17.Jalolov T . «Xamsa» talqinlari. T., 1968.

18.Erkinov S. Navoiyning «Farhod va Shirin» va uning qiyosiy tahlili.T .1971.

19.Qayumov.A. « Xayrat –ul- abror»tahlili.T.1972.

20.Qayumov A. «Farhod va Shirin» sirlari. T 1978.

21.Qayumov A. « Ishq vodiysi chechaklari.T.1985.

22. Qayumov A. « Saddi Iskandariy». T .1975.

23.«Boburnoma» T, 1960

24.Nazarova X. Bobur asarlari uchun qisqacha lug‘at. T., 1972




«Tasdiqlayman»
O`quv ishlari bo`yicha prorektor v.b.

__________________O` Ubaydullayev

«___»________________2010-yil

O`zbek filologiyasi fanining



Bilim sohasi: - 100000 - Ta’lim

Ta’lim sohasi: -`140000 - O’qituvchilar tayyorlash va pedagogik fanlar

Ta’lim yo’nalishi:-5141300- O`zbek filologiyasi (qirg’iz tili va adabiyoti)


Umumiy o`quv soati -72
Shu jumladan:

Ma`ruza 19

Amaliy 10

Laboratoriya -

seminar 9

Mustaqil ta`lim soati -14

Mustaqil ish -20

Fanning ishchi o`quv dasturi Andijon davlat universiteti Filologiya fakulteti kengashining 2010-yil ___avgustdagi ___-sonli yig’ilishida muhokama etildi va ma'qullandi.

5141300-ona tili va adabiyoti (qirg`iz tili va adabiyoti) ta`lim yo`nalishi bo`yicha bakalavr akademik daraja beruvchi o`quv rejasiga muvofiq ishlab chiqildi.

Tuzuvchilar:

Mirzayeva Salimaxon - ________

“Qirg`iz tili va adabiyoti ” kafedrasi katta o`qituvchi, (imzo)

Taqrizchilar:
Jalilov B - O’zbek adabiyoti kafedrasi dotsenti, f.f.n.

Jalolova Lazokatxon - Filologiya fanlari nomzodi, katta o`qituvchi
Fanning ishchi o`quv dasturi Filologiya fakultet kengashida tasdiqlandi

( 201 -yil ___avgustdagi ___-sonli bayonnoma)

Kengash raisi: __________ f.f.n. dotsent Z. QODIROV
(imzo)

Kelishildi:
Kafedra mudiri: __________ f.f.d. dotsent S. MIRZAYEVA

(imzo)
201 -yil ___avgust

1-ilova

201 —201 o`quv yili uchun “O`zbek filologiyasi” fanidan ishchi o`quv dasturiga o`zgarishlar va qo`shimchalr kiritish tig`risida Filologiya (O`zbek filologiyasi) ta`lim yo`nalishi bo`yicha “O`zbek filologiyasi” fanining ishchi o`quv dasturiga qiyidagi o`zgartirish va qo`shimchalar kiritlmoqda:

O`zgartirish va qo`shimchalarni kirituvchilar:

Mirzayeva Salimaxon - ________

(imzo)
Temirova Mahbuba - ______

(imzo)

ishchi o`quv dastur Filologiya fakul`tet Ilmiy kengashida muhokama etildi va ma`qullandi (201 yil «______» ________ dagi «____» -sonli bayonnoma).

Ilmiy kengash raisi: _____ f.f.n. dotsent Z. QODIROV

(imzo)

UQTIRISh XATI

O`zbek filologiyasi kursi oliy o`quv yurtlarining filologiya fakul`teti qirg`iz tili va adabiyoti yo`nalishi o`quv rejasidagi fanlardan biri hisoblanadi. Bu fan qirg`iz tili va adabiyoti yo`nalishi 3 bosqich talabalari uchun 5 semestrda 19 soat ma`ruza, 10 soat seminar, 9 soat amaliy mashg`ulotlari tarzida o`tiladi.

Talabalar mashg`ulotlarda mazkur fan bo`yicha o`zbek adabiyotidan atroflicha bilimga ega bo`lishi va o`z bilimini hayotga tatbiq eta olishi kerak. Talabalar adabiyotimizning turli taraqqiyot bosqichlaridagi rivojlanish qonuniyatlarini, xususan, adabiy taraqqiyotning ijtimoiy-siyosiy va madaniy hayot rivoji bilan uzviy bog`liqligi, o`tmishdagi mumtoz adabiyotimiz an`analari, xalq og`zaki ijodi boyliklari, qo`shni xalqlar adabiyotlari bilan ijodiy hamkorlik munosabatlarining adabiy kamolotdagi o`rni va ahamiyatini anglab yetishlari kerak.