O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat tillar pedagogika instituti filologiya fakulteti

2-ilova

Blits-so‘rov uchun savollar

9. 
   Ahmad Yugnakiy o`zbek didaktik adabiyotining namoyondasi sifatida.
   
10. 
    Ahmad Yugnakiy hayoti va ijodini o`rganish tarixi.
    
11. 
    Ahmad Yugnakiyning «HIBAT-UL-HAQOYIQ» dostonida didaktika.
    
12. 
    «Hibat-ul-haqoyiq» asaridagi ijtimoiy falsafiy va ahloqiy masalalar.
    
13. 
    «Hibat-ul-haqoyiq» asarida diniy-tasavvufiy fikrlar.
    
14. 
    «Hibat-ul-haqoyiq» dostonining qurilishi, badiiy qimmati.
    
15. 
    «Hibat-ul-haqoyiq» dostonida badiiy ifoda uslubi.
    
16. 
    «Hibat-ul-haqoyiq» dostonida she`riy san`atlar, vazn va qofiya.
    
17. 
    «Hibat-ul-haqoyiq» dostonining til xususiyatlari.
    
18. 
    Ahmad Yugnakiy ijodining turkiy halqlar adabiyoti rivojidagi o`rni.
    

3-ilova

Muammoli seminarga savollar

1-savol. O`zbek adabiyoti rivojida Ahmad Yugnakiy dostonining tutgan o`rni va ahamiyati

2-savol

1 Ahmad Yugnakiy va uning faoliyati haqida qaysi manbalarda

qanday ma'lumotlar ma'lum?

2. «Hibat-ul-haqoyiq» dostonining qurilishi, badiiy qimmati. Nega adib asarini shu nom bilan atagan?

3-savol.

1.Asar muqaddimasida asarning yaratilishi badiiyati bilan bog`liq qanday fikrlar aytiladi?

2.Asar mazmun mohiyatiga nimalarni asos qilib oladi?

4-savol.

1..Asarda adibning falsafiy qarashlari

2.Asarda adibning ijtimoiy-siyosiy qarashlari.

4 - ilova

Adabiyotlar: 1. N.M.Mallaev. O`zbek adabiyoti tarixi, T., 1965 yil 2. O`zbek adabiyoti tarixi., 2-kitob , III., 1978 yil 3. O`zbek adabiyoti tarixi., 5 jildlik , I-jild., 1971 yil Qo`shimcha adabiyotlar: 1. Nasriddin Burxonuddin Rabg`uziy. «Qissasi Rabg`uziy». 1-II kitoblar T., 1990 yil 2. Jalilov B. Meros va ixlos. Andijon, 1995 yil 3. Rayimjonova D. «Muhabbatnoma» va «Latofatnoma» asarlarining qiyosiy taxlili. Andijon. 1992 yil. 4.Atoiy. Tanlangan asarlar, T., 1958 yil 5.Hayot vasfi., T., 1988 yil 6.S. Rafiddinov. Majoz va haqiqat. T., 1995 yil 7.Sakkokiy. Tanlangan asarlar. T. , 1960 yil 8.Rustamov E. O`zbekskaya poeziya v pervoy polovine XV veka. M:, 1963 yil 9. Lutfiy. Devon., T. 1965 yil

2.2. Seminar mashg‘ulotni o‘qitish texnologiyasi

Vaqti – 2 soat	Talabalar soni: 25-30 nafar
O‘quv mashg‘uloti shakli	Munozara usulidagi seminar mashg‘ulot
Seminar mashg‘ulotning rejasi	Ahmad Yassaviy- turkiy adabiyotning yirik vakili. Ahmad Yassaviyning hayoti va ijodining o`rganilish tarixi. Ahmad Yassaviyning hayoti va faoliyati. Tasavvuf-Ahmad Yassaviy ijodining bosh mavzusi sifatida. Ahmad Yassaviy hikmatlari. Ahmad Yassaviyning hikmatlarining badiiy qimmati. Ahmad Yassaviyning turkiy hikmat maktabini ta`sis etishi. Adabiyot rivojida Ahmad Yassaviy ijodining ahamiyati.
O‘quv mashg‘ulotining maqsadi: Ahmad Yassaviyning hayoti va ijodining o`rganilish tarixi yuzasidan bilimlarni mustaxkamlash va chuqurlashtirish.
Pedagogik vazifalar: - mavzu bo’yicha bilimlarni tizimlashtirish, mustahkamlash; - darslik bilan ishlash ko’nikmalarini hosil qilish; - mavzu yuzasidan tushunchalarni tahlil qilish va o’z fikrini ifodalash ko’nikmalarini rivojlantirish.	O’quv faoliyatining natijalari: Talaba: mavzudagi asosiy tushunchalar yuzasidan fikr yurita oladi; - Ahmad Yassaviyning hayoti va faoliyati. Tasavvuf-Ahmad Yassaviy ijodining bosh mavzusi sifatida.
O‘qitish uslubi va texnikasi	Muammoli usul, aqliy hujum, blits-so’rov.
O‘qitish vositalari	Ma’ruza matni, o‘quv qo‘llanmasi, konspektlar, doska.
O‘qitish shakli	Jamoa va guruhlarda ishlash.
O‘qitish sharoitlari	Guruhlarda ishlash uchun mo‘ljallangan auditoriya

Seminar mashg‘ulotning texnologik kartasi

Bosqichlar, vaqti	Faoliyat mazmuni
	o‘qituvchi	Talaba
1-bosqich. Kirish (10 min.)	1.1. Mavzu, reja va maqsad ma’lum qilinadi.	1.1. Eshitadi va yozadilar.
2 – bosqich. Asosiy (60 min.)	2.1. Mavzu yuzasidan savollarlar beradi (1-ilova). 2.2. Bilimlarni faollashtirish maqsadida asosiy tushunchalar borasida blits- so’rov o’tkazadi (2-ilova).	2.1. Topshiriqni yozma ravishda bajaradilar. Buning uchun 10-15 daqiqa vaqt beriladi .So’ng berilgan savollarlarni navbatma-navbat doskada bajaradilar.O’tirgan talabalar ularning xato, kamchiliklarini to‘g‘rilaydilar. 2.2. Javob beradilar. Javoblarni to‘ldiradi.
3-bosqich. Yakuniy (10 min.)	3.1.Mashg‘ulotni yakunlaydi, talabalarni baholaydi va faol ishtirokchilarni ragbatlantiradi. 3.2. Navbatdagi mavzuga doir nazariy savollarni beradi hamda ularni qisqacha sharxlaydi. Adabiyotlar ro‘yxati bilan tanishtiradi. (4-ilova)	3.1. Eshitadilar. 3.2. Topshiriqni oladilar.

Subhon - Olloh, tangri. . Ro`zi mahshar - qiyomat . Oshiq - ollohni sevgan odam. Ma'shuq - Olloh G`arqob - suvga cho`kkan, soyada qolgan. 6.Cho`bin ot - tobut

Ahmad Yassaviy- turkiy adabiyotning yirik vakili. Ahmad Yassaviyning hayoti va ijodining o`rganilish tarixi. Ahmad Yassaviyning hayoti va faoliyati. Tasavvuf-Ahmad Yassaviy ijodining bosh mavzusi sifatida. Ahmad Yassaviy hikmatlari. Ahmad Yassaviyning hikmatlarining badiiy qimmati. Ahmad Yassaviyning turkiy hikmat maktabini ta`sis etishi. 8.Adabiyot rivojida Ahmad Yassaviy ijodining ahamiyati.

3-mavzu

Navoiy hayoti va ijodi Navoiy lirikasi. «Xamsa»

3.1. Seminar mashg‘ulotini o‘qitish texnologiyasi

Vaqti – 2soat	Talabalar soni: 25-30 nafar
O‘quv mashg‘uloti shakli	Bilimlarni kengaytirish va chuqurlashtirish bo’yicha seminar
Seminar mashg‘ulotining rejasi	Navoyning bolalik va yigitlik davri. Navoiyning-Lutfiy, Kamol, Jomiy, Husayn Bayqarolar bilan munosabati. Navoiy Samarqandda. Navoiyning Hirotdagi faoliyati. Husayn Bayqaro saltanati ravnaqida Navoiyning o`rni. Navoiyning yurt obodligi halq mahoratlari yo`lidagi xizmatlari. Navoiyning uylanmay o`tish sabablari.Bu haqdagi fikrlariga munosabat. Navoiyning hayotining so`nggi yillari. Shoir Navoiyning ijod yo`li: lirik, epik va ilmiy asarlari. Navoiy lirikasining maktablari. Shoir Navoiy lirikasi o`zbek lirik merosining cho`qqisi ekani. Navoiy lirikasining mavzulari.Timsollar tizimi.
O‘quv mashg‘ulotining maqsadi: Shoir Navoiyning ijod yo`li: lirik, epik va ilmiy asarlari yuzasidan ma’ruzada olingan bilimlarni mustaxkamlash va chuqurlashtirish.
Pedagogik vazifalar: - ma’ruzada olingan bilimlarni mustaxkamlash va ular asosida dokladlar tayyorlash ko’nikmalarini hosil qilish; - darslik bilan ishlash ko’nikmalarini hosil qilish; - mavzu yuzasidan tushunchalarni tahlil qilish va o’z fikrini ifodalash ko’nikmalarini rivojlantirish.	O’quv faoliyatining natijalari: Talaba: mavzudagi asosiy tushunchalar yuzasidan fikr yurita oladi; Navoyning bolalik va yigitlik davri. Navoiyning-Lutfiy, Kamol, Jomiy, Husayn Bayqarolar bilan munosabati. Navoiy Samarqandda. Navoiyning Hirotdagi faoliyati. Husayn Bayqaro saltanati ravnaqida Navoiyning o`rni. Navoiyning yurt obodligi halq mahoratlari yo`lidagi xizmatlari. Navoiyning uylanmay o`tish sabablari.Bu haqdagi fikrlariga munosabat. Navoiyning hayotining so`nggi yillari. Shoir Navoiyning ijod yo`li: lirik, epik va ilmiy asarlari. Navoiy lirikasining maktablari yuzasidan fikr bildiradi.
O‘qitish uslubi va texnikasi	Hamkorlikda o’qitish, munozara, taqdimot, blits-so’rov, “davra suhbati”, insert.
O‘qitish vositalari	O’quv qo’llanmalar, proektor, markerlar, skotch, A32 bichimdagi qog‘oz varaqlari.
O‘qitish shakli	Individual, frontal, guruhlar / juftliklarda ishlash.
O‘qitish sharoitlari	Texnik ta’minlangan,guruhlarda ishlash uchun mo‘ljallangan auditoriya

Seminar mashg‘ulotining texnologik kartasi

Bosqichlar, vaqti	Faoliyat mazmuni
	o‘qituvchi	Talaba
1-bosqich. Kirish (5 min.)	1.1. O’quv mashg‘ulotining mavzusi maqsadi,rejalashtirilgan natijasi va uni o’tkazish rejasini aytadi. 1.2. Mashg‘ulot munozara tarzida o’tishini ma’lum qiladi.	1.1. Diqqat bilan tinglaydilar va yozib oladilar.
2 – bosqich. Asosiy (45 min.)	2.1. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalarga tarif berishni taklif qiladi va shu asosida blits-so’rov o’tkazadi. 2.2. Ish guruhlarda /juftliklarda o’quv vazifani bajarilgandan so’ng “Davra suhbati” sifatida davom ettirilishini e’lon qiladi. “Davra suhbati” qoidalari bilan tanishtiradi ( 1-ilova). Guruhlarda ishlash qoidalarini eslatadi.	2.1. Iqtisodiy tushunchalarga tarif beradilar. 2.2. Esse yozadilar va o’qib beradilar. 2.3. Tinglaydilar, savollar beradilar.
3-bosqich. Guruhlarda juftliklarda ishlash (20 min.)	3.1. Talabalarni gurhlarga/ juftliklarga ajratadi. Davra suhbatida muhokama qilish uchun savollar va vazifalarni tarqatma va guruhlar/juftliklarga taqsimlaydi (2-ilova). Vazifani bajarishda qo’shimcha materiallardan foydalanish mumkin emasligini tushuntiradi. Natijalarni baholash varaqlarini tarqatadi. 3.2. Guruhlarda ish boshlaganligini e’lon qiladi, maslahatlar beradi.	3.1. O’quv vazifasi, yo’riqnoma va natijalar kartochkasi bilan tanishadilar; 3.2. Vazifani bajaradilar, taqdimot varaqlarini rasmiylashtiradilar.
4-bosqich. Yakuniy (5 min.)	4.1. Ishga yakun yasaydi, umuiy xuloslar qiladi, talabalarni baholaydi. 4.2. Mustaqil ish uchun vazifa beradi.	4.1. Tinglaydilar, vazifani yozib oladilar.

1-ilova

Guruh bilan ishlash qoidalari Har bir guruh a’zosi: - o’z sheriklarining fikrlarini xurmat qilishlari lozim; - berilgan topshiriqlar bo’yicha faol, hamkorlikda va mas’uliyat bilan ishlashlari lozim; - o’zlariga yordam kerak bo’lganda so’rashlari mumkin; - yordam so’raganlarga ko’mak berishlari lozim; - guruhni baholash jarayonida ishtirok etishlari lozim; - “Biz bir kemadamiz, birga cho’kamiz yoki birga qutilamiz” qoidasini yaxshi bilishlari lozim.

2-ilova

Guruhlar uchun vazifalar 1. Guruh. Navoyning bolalik va yigitlik davri. Navoiyning-Lutfiy, Kamol, Jomiy, Husayn Bayqarolar bilan munosabati. Navoiy Samarqandda. Navoiyning Hirotdagi faoliyati. Husayn Bayqaro saltanati ravnaqida Navoiyning o`rni. 2. Guruh. Navoiyning yurt obodligi halq mahoratlari yo`lidagi xizmatlari. Navoiyning uylanmay o`tish sabablari.Bu haqdagi fikrlariga munosabat. Navoiyning hayotining so`nggi yillari. Shoir Navoiyning ijod yo`li: lirik, epik va ilmiy asarlari. Navoiy lirikasining maktablari. 3. Guruh. Shoir Navoiy lirikasi o`zbek lirik merosining cho`qqisi ekani. Navoiy lirikasining mavzulari.Timsollar tizimi. Navoiy lirikasining g`oyaviy yo`nalishlari janr hususiyatlari. O`zbek lirik ijodiyotiga shoir Navoiy tomonidan kiritilgan yangiliklar. Navoiy lirikasida she`riy san`atlar.

Baholash ko’rsatkichlari (ballda)

Guruh	Mavzuning yechimi	Tushuntirish (aniqlik, mantik)	Guruh faolligi (qo’shimchalar, savollar)	Jami ballar	Baho
	(1,2)	(1,2)	(0,6)	(3,0)
1
2
3
4

3-ilova

“Insert usuli”

Insert - samarali o’qish va fikrlash uchun belgilashning interfaol tizimi hisoblanib, mustaqil o’qib-o’rganishda yordam beradi. Bunda ma’ruza mavzulari, kitob va boshqa materiallar oldindan talabaga vazifa qilib beriladi. Uni o’qib chiqib, «V; +; -; ?» belgilari orqali o’z fikrini ifodalaydi.

Matnni belgilash tizimi

(v) - men bilgan narsani tasdiqlaydi.

(+) – yangi ma’lumot.

(-) – men bilgan narsaga zid.

(?) – meni o’ylantirdi. Bu borada menga qo’shimcha ma’lumot zarur.
Insert jadvali

Tushunchalar		v	+	-	?
“Xamsa”
“Hayrat ul abror” (“Yaxshi kishilarning hayratlanishi”)
“Farhod va Shirin”
“Layli va Majnun”
“Sab'ai sayyyor”
3- mavzu.	Navoiyning badiiy mahorati.

3.1. Seminar mashg‘ulotni o‘qitish texnologiyasi

Vaqti – 2 soat	Talabalar soni: 25-30 nafar
O‘quv mashg‘uloti shakli	Munozara usulidagi seminar mashg‘ulot
O‘quv mashg‘ulotining maqsadi: Navoiyning badiiy mahorati mavzusi yuzasidan ma’ruza va seminar darslarida olingan bilimlarni mustaxkamlash va chuqurlashtirish.
Pedagogik vazifalar: - ma’ruzada olingan bilimlarni mustaxkamlash va ular asosida dokladlar tayyorlash ko’nikmalarini hosil qilish; - darslik bilan ishlash ko’nikmalarini hosil qilish; - mavzu yuzasidan tushunchalarni tahlil qilish va o’z fikrini ifodalash ko’nikmalarini rivojlantirish.	O’quv faoliyatining natijalari: Talaba: - Navoiy lirikasining manbalari.Navoiy lirikasining janr xususiyatlari.Navoiyning badiiyat haqidagi qarashlari.Navoiy badiiy mahoratining keyingi davr adabiyotigagi ta'siri haqida fikr yuritadi
O‘qitish uslubi va texnikasi	Munozara, suhbat, aqliy hujum, namoyish qilish.
O‘qitish vositalari	Ma’ruza matni, o‘quv qo‘llanmasi, badiiy asarlardan namunalar, konspektlar, proektor, doska.
O‘qitish shakli	Jamoa va guruhlarda ishlash.
O‘qitish sharoitlari	Guruhlarda ishlash uchun mo‘ljallangan auditoriya

Seminar mashg‘ulotning texnologik kartasi

Bosqichlar, vaqti	Faoliyat mazmuni
	o‘qituvchi	Talaba
1-bosqich. Kirish (10 min.)	1.1. Mavzu, reja va maqsad ma’lum qilinadi.	1.1. Eshitadi va yozadilar.
2 – bosqich. Asosiy (60 min.)	2.1. Mavzu yuzasidan mashqlar beradi (1-ilova). 2.2. Bilimlarni faollashtirish maqsadida asosiy tushunchalar borasida blits- so’rov o’tkazadi (2-ilova).	2.1. Topshiriqni yozma ravishda bajaradilar. Buning uchun 10-15 daqiqa vaqt beriladi .So’ng berilgan mashqlarni navbatma-navbat doskada bajaradilar.O’tirgan talabalar ularning xato, kamchiliklarini tugrilaydilar. 2.2. Javob beradilar. Javoblarni to‘ldiradi.
3-bosqich. Yakuniy (10 min.)	3.1.Mashg‘ulotni yakunlaydi, talabalarni baholaydi va faol ishtirokchilarni ragbatlantiradi. 3.2. Navbatdagi mavzuga doir nazariy savollarni beradi hamda ularni qisqacha sharxlaydi. Mustaqil ishlash uchun badiiy asarlardan olingan mavzuga doir misollar yordamida kartotekalar tayyorlash va mazkur msollarni daftarda yozma ravishda tahlil qilishni topshiradi.	3.1. Eshitadilar. 3.2. Topshiriqni oladilar.