O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

ning tarjimai holi sifatida talqin qilgan edi.
“Muhabbatnoma”dan ma’lum bo‘lishicha, Xorazmiy bu asarini Ol-
tin 0 ‘rda xoni Jonibekning (1342-1357) qo‘l ostidagi hukmdorlaridan
bo‘lgan Muhammad X o ‘jabekning taklifi bilan 754 (milodiy 1353) уHi
yozgan. Muhammad X o ‘jabekning Xorazmiyga qilgan iltimos quyida­
gicha edi:
Tabassum qildi, aydi: «Ey faloni,
Keturgil bizga loyiq armug‘oni.
K o‘ngul bahrinda ko‘p gavharlaring bor,
Ochunda porsi dafitarlaring bor.
Muhabbat nardini ko‘plardan uttung,
Shakartek til bila olamni tuttung.
Tilarmenkim bizing til birla paydo,
Kitobi aylasang bu qish qotimdo».
Muhammad X o ‘jabekning «bizing til»i turkiy tildir. Muhammad
X o‘jabekni Xorazmiy faqat «Muhabbatnoma»ning yozilishiga turt-
ki va maslahat bergan hukmdor sifatidagina emas, balki millatparvar,
ma’rifatli inson sifatidagi qirralariga ham e ’tibor beradi. Ayni paytda
mazkur baytlardan Xorazmiyning o ‘z davrida mashhur shoir sifatida
e’tirof etilgani ham anglashiladi.
Kim ush yeltek kechar ayyomi foniy,
Jahonda qolsa bizdin armug‘oni.
Navoiyning «Majolis un-nafois» asarining birinchi majiisida ikki
Xorazmiy taxallusli shoiriar to‘g ‘risida ma’lumot beriladi (Navoiy.
MAT. 13-jild, 13-b.). Ammo bu shiorlaming Oltin 0 ‘rda adabiy muhitida
ijod qilgan va «Muhabbatnoma»ning muallifi Xorazmiyga aloqasi y o ‘q,
Navoiyning bu asaridan Oltin O'rdada ijod qilgan shoirlardan birontasi
o ‘rin olmagan. Zotan, Navoiy faqat Movarounnahr va Xurosonda yas-
hab ijod qilgan shoiriar to‘g ‘risida ma’lumot beradi. Qolaversa, Oltin
324

---