O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

adabiy muhitida forscha nomalardan yaxshi xabardor boiganlar. Mu­
hammad X o‘jabekning Xorazmiyga qarata “Ochunda porsiy daftarlaring
bor” degan gapi ham bu fikrlami tasdiqlaydi. Xorazmiy singari yetuk
ijodkorlar ham, qolaversa, keng xalq ommasi ham fors tilidagi nomalar­
dan yaxshi xabardor edi.
Xorazmiyning “Muhabbatnoma” asari haqida. Xorazmiyning
shaxsi to‘g ‘risida biron jiddiy ma’lumot yo‘q. Shoirning ismi faqat
«Tazkirayi Qayyumiy»da beriladi, xolos. P.D. Qayyumov “Tazkirayi
Qayyumiy”sida bu shoir to‘g ‘risida quyidagicha m aium ot beriladi: “Bu
kishini Nozim Xorazmiy deb yuritiladurki, o‘zining “Muhabbatnoma”
nomli yirik asari bilan 14-asming buyuk klassik yodgori bilan tanilmish-
dur. Shoirning tarjimai holigina emas, hattoki nomi ham zamonamiz-
da m aium boim adi. Lekin asari m o‘tabar kitobdur. Bu asar ham Oltin
( 0 ‘rda) hukmdorlari davrida yozulmish qadimgi asardur. 0 ‘zi Xorazm-
li b o igan va Oltin 0 ‘rdada yurgan o ‘zbek shoiridur”. Shundan keyin
“Muhabbatnoma”dagi X o ‘jabek shaxsi to‘g ‘risida P.D.Qayumovning
mulohazalari hamda asardan parcha berilgan (Po ‘lotjon Domullo Qay­
yumov. Tazkirayi Qayyumiy. Toshkent. 1998, 22- />.).
“Muhabbatnoma”ning bir necha o ‘mida “Xorazmiy” taxallusi uch­
raydi. Masalan:
Siza teb keldi, Xorazmiyni asrang,
Kim asrarlar qamuq shahlar gadoyi.
yoki:
Azalda qildi Xorazmiyni muhtoj,
Tag‘i manzurini sulton yarotti.
323

---

Shoiming hayoti va ijodi to‘g ‘risidagi ba’zi ma’lumotlarni asar-
ning o ‘zidan topish mumkin. Adabiyotshunos olim N. Mallayev
«Muhabbatnoma»ning so‘ngida keltiriigan forscha hikoyani Xorazmiy-