O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

g ‘am yema, agar shohimiz ana shu odam bo‘lib tursa, qalin ko‘p bo‘ladi.
Uning zulmidan hamma yoq vayron bo‘lib ketgan, men senga yuz ming-
lab vayronalami beraman”.
Shoh bu gaplarni eshitib, ko‘ngli vayron b o ‘libdi, nolayu fig‘on qi-
libdi. U boshiga mushtlabdi. Xalqqa qilgan sitamining oxiri mana shun-
day oqibatlarga olib kelganidan qattiq o ‘kinibdi. Hatto qushlar ham uning
jabridan azob chekayotganidan, mamlakatni boyqushlar makoniga ay-
lantirib qo‘yibman-da, deya ko‘p afsuslar qilibdi. “Oqibatini o'ylamay.
odamlaming molini zo‘rlik bilan tortib oldim. Ammo bir kunmas-bir
kun bu zo ‘ravonligimning oqibati boshimga yetishi mumkin-ku! Xudo
menga mulk berdi, men esa xalqqa shunchalik jafo qilibman-a! Xalq ora-
sida nomim qora bo‘lgan ekan. Ey Xudoyim, menga sharmu hayo ber-
gin! Axir, qiyomatda men so'roq-savollarda nima deb javob beraman?!
Shuncha ganjni qabrimga olib ketolmayman-ku! Som, Faridun qaneha
boyligini olib ketdi ekan?!”
Shu voqeadan keyin N o ‘shiravon tavba qilib, adolatyo‘lini mahkam
tutibdi, u adolatli shoh degan nomga munosib bo‘libdi, uning ezgu nomi
butun dunyo bo‘ylab yoyilibdi'45
Shu hikoyatdan keyin Nizomiy yana adolatli bo'lish, Haq so‘ziga
amal qilish to‘g ‘risida o ‘git beradi va ikkinchi maqolot nihoyasiga ye-
tadi.
Nizomiy o ‘z davrining buyuk mutafakkiri ekani keyingi hikoyatlar-
da yanada yaqqol namoyon bo‘ladi. Shoir adolat, zolim podshohlardan
shikoyat, mehnatning foydasi, odamlarga yaxshilik qilish, qiyinchilik-
lardan qo‘rqmaslik, rashk va hasadning zarari, saxovatning foydasi va
baxillikning oqibati kabi hayotiy masalalarga alohida urg‘u qaratadi, hi-
koyatlarida davrning muhim ijtimoiy masalalarini ko‘taradi.