O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

lib, Chur b a g ‘a xoq on n in g o ‘g ‘li Barm udo tiginni asir qilib oldi. Pay­
kent shahrining xazinasidagi b oylik lam i bir necha m ing tuyaga yuklab,
bron shahanshohi X o ‘n n u zd (Istam i y a b g ‘uning qizidan tu g ‘ilgan)ga
jo'natdi. B u safargi urushda Eron g ‘arb tarafdan hujum qilgan Sharqiy
Rum q o ‘shinIarmi ham K avkaz atrofida tor-m or qildi. Turk xoq on ligi
qo'shinlari bilan Sharqiy Rum lashkari m a g ‘lub b o ‘lgan esa-da, Eron
xalqaro savdo y o ‘liga boT gan hukmron likni qaytadan q o ‘lga kiritolm adi.
5 8 2 -6 0 3 -y illa ri Turk x o q o n iig in in g g ‘arbiy ( 0 ‘rta O siyo) va shar­
qiy (M arkaziy O siyo) qism larga boMinish jarayoni n ih oyasiga yetdi. A na
shu yillar orasida ikkala xo q on lik o ‘rtasida m uttasil urushlar b o ‘lib turdi.
Albatta, g ‘arbxy Turk xoq on iigin in g dunyo xaritasidagi o ‘m i, jahon
larixida egallagan m avqei shu bilan chegaralanm aydi. A yniqsa, X itoy
bilan b o ‘lgan m unosabatlari Turk xo q o n lig i tarixida m uhim iz qoldirdi.
Xususan, qadim gi turkiy y ozm a yodgorliklarda X ito y va Turk x o q on ligi
munosabatlari to ‘g ‘risida m a ’ium otlar bor. Zotan, qadim gi turkiy yozm a
yodgorliklar faqat turkiy qavm lam ing ijtim oiy- siy o siy hayoti t o ‘g ‘risida
badiiy lavhalar b o ‘lish i bilan birga, bu qavm lam ing dunyoqarashi, tafak-
kuri, m aish iy hayoti m anzarasi hamdir.
Urxun-yenisey yodgorliklari - qadimgi turkiy adabiyotning na- 
inunasi. 
U rxu n -yen isey y ozm a yodgorliklari qadim gi turkiy adabiyot­
ning alohida bir qatlami va y o ‘nalishi sifatida turkiyshunoslikda kam
o'rganilgan. Bu yodgorlildam i tizim li ravishda o ‘rganishni rossiyalik
olim I.V .S teb leva boshlab berd i.19 Q adim gi turkiy y ozm a yodgorliklam i
o'z.bekchaga tabdil q ilish 20, tadqiqot ishlari olib borishda21 0 ‘zbekistonda