O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

day yozadi:
354

---

Otoyi she’lining lutfini bilsa,
« L a t о fa t n о m a » d a n kechgay X o ‘jandiy.
X o ‘jandiyning “Latofatnoma”si XV asr boshlarida (1411-yillarda)
yozilgan bo‘lib, Amir Temuming avlodlaridan biri, Xorazmda hukmron­
lik qilgan Sulton Mahmudga bag‘ishlangani to‘g ‘risida ko‘p adabiyotlar-
da aytiladi.
“Latofatnoma”ning “Muhabbatnoma”dan tuzilish jihatidan farqi
bor. Farq shundan iboratki, bu nomada har bir nomadan so‘ng g ‘azal
keltirilmaydi, fard, qit’a va munojot kabi janrlar ham alohida ajratilmay-
di. Ammo X o ‘jandiy bu asarini “Muhabbatnoma”ga javob tariqasida
yozganini aytadi:
Muhabbat jomidin ichsang sharobe,
“Muhabbatnoma”ga aytsang javobe.
“Latofatnama”ning tuzilishi va mazmuni. Asar Yaratganga hamd
bilan boshlanadi. Yaratganning cheksiz qudrati, hamma narsani - insonu
jonzotlami, to‘qqiz qavat falakni, yetti qavat yemi, osmondagi qushlar-
ni, yer yuzidagi boyliklami va jamiki narsalami U bu olamga keltirgan.
Yoqubni ham Yusufning firoqiga duchor qilgan, Yusufning dardida Yo­
qubning ko‘zlarini ojiz qilgan, Sulaymonga shamolni itoat ettirgan, Do-
vudga sovut yasash iqtidorini ato qilgan ham Yaratganning 0 ‘zidir.
X o‘jandiy asarining hamd bobida o ‘z maslagi va e ’tiqodini bayon
qiladi. Ilohiy ishq - X o ‘jandiyning a’molu e ’tiqodi, uning butun vujudi
ishq o ‘tiga itoat ettirilgan. Yaratuvchi oshiqlarga jafo beradi, bu jafo-
kashlaming sarvari Muhammad Mustafodir. X o‘jandiy Yaratganga iltijo
qilib, bu ishqdan meni ayirmagin, deya so‘raydi:
Xudoyo, ko‘nglum ichra ishq о ‘ting yoq,
Xo'jandiy xastaga lutfung bila boq.
Muhabbat jomidin sahbo (qizil may) ichirgil,