O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

Jumladan, Xusravning suhbatida Xuroson beklari ishtirok etadilar. Yoki
Nizomiydagi Mehinbonu saroyi tasviri Qutbda y o ‘q. Nizomiy dostonida
Madoyindan Xurmuzd tazyiqidan qochib kelgan Xusravni Mehinbonu
o ‘z saroyida kutib oladi. Qutb esa bu lavhani yaylovga ko‘chirgan va
h, in
7. Nizomiy dostonining nihoyasidagi “Xusravning qabri ustida Shi­
rinning oTimi” bobida 134 baytdan Qutb 59 baytni olgan, xolos.
8. “Xotimat ul-kitob” qismi Nizomiyda 112 baytdan iborat bo‘1ib,
Nizomiyning o ‘z ijodidir. Turkiy dostonda esa bu bob “Necha so‘z xo-
1,5 M allayev N.M . 
0 ‘zbek adabiyoli 
tarixi. Q ayla 
ishlangan uchinchi riashri. Toshkent.
« O 'qituvchi» nashriyoti. 1976, 250-b.
306

---

timati kitobida aytur ustod” deb nomlanib, 51 baytdan iborat. Mazkur
baytlar Qutbning “Xusrav va Shirin” dostonini ko‘chirgan kotib Berka
Faqih Qipchoqiy ijodiga mansubdir. Berka Faqih shoirilik iste’dodini
ana shu baytlarda namoyon qilgan.
Shu o ‘rinda Berka Faqih haqida qisqa aytib o'tishga to‘g ‘ri kela­
di. Dostonning bizga ma’lum bo‘lgan yagona nusxasini Qutb vafotidan
ko‘p o ‘tmay 1383-1384-yillarda Misrda Faqih ibni Berka Qipchoqiy
ko‘chirgan. Bundan tashqari, Faqih ibni Berka Qipchoqiy anchagina
mashhur olim va tarjimon b o iga n ko‘rinadi. U o ‘zi ko‘chirgan nusxani
[skandartya hokimi Altunbo‘g ‘aga bag‘ishlagan. Shuningdek, Faqih ibni
Berka 1387-yili Altunbo‘g ‘aga bag‘ishlab yozilgan “Irshod ul-muluk
vas-salotin” (Sultonlar davlatiga to‘g ‘ri y o ‘l ko‘rsatish) nomli asarni qip-
choq tiliga tarjima qilgan. Bu asar musulmonlik huquqiga bag‘ishlangan
bo‘lib, qo‘lyozmasi Istambuldagi A yo Sofiya kutubxonasiga saqlanadi.