O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus talim vazirligi ajiniyoz nomidagi nukus davlat pedagogika institutí



Download 152,6 Kb.
bet3/56
Sana29.05.2022
Hajmi152,6 Kb.
#616781
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   56
Bog'liq
JISMONIY TARBIYA DIAGNOSTIKASI VA KORREKSIYASI FANIDAN ОМК

Pedagogik diagnostika nima?
Uni joriy etish yo`llari va ahamiyati
Har qanday faoliyat zamirida ham amalga oshirilgan ishlarning pirovard maqsadi, vazifalari va kutilgan natijalari bo`ladi. Faoliyat natijalarini sarhisob qilish, amaliy xulosalar yasash – bo`sh yoki muvaffaqiyatli o`rinlarni belgilab olish, faoliyatning keyingi bosqichlarida uni hisobga olish diagnostika deyiladi.
Pedagogik diagnostika ta`lim samaradorligi, ish mazmuni, olib borilganpedagogik faoliyatni tahlil qilishda katta ahamiyatga ega bo`lib, ilg`or ta`lim muassasalarida bu ish uslubi muvaffaqiyatli tarzda amalga oshirilmoqda, yutuqlar mustahkamlanib, yo`l qo`yilgan kamchilik va nuqsonlarni tahlil qilish asosida bosh strategik yo`nalishlar belgilab olinmoqda va yuqori darajadagi pirovard natijalar qo`lga kiritilmoqda. Savol tug`iladi:
- bola qobiliyati, imkoniyati, bilimi, egallagan ko`nikmalarining o`lchovi bormi?
- bolaning bilish va ko`nikmalarini belgilashga o`qituvchi aralashgani ma`qulmi yoki o`ziga-o`zi baho bergani afzalroqmi? Mana shu savollarga eng maqbul asoslarda javob berish pedagogic diagnostikaning predmetidir. Mana shu maqsadni ro`yobga chiqarish yo`l-yo`riqlari, metodik mexanizmlarini ishlab chiqish, joriy etish muhim vazifadir. Pedagogik diagnostikaning tarixi pedagogik faoliyat tarixi bilan deyarli tengdosh.Boshqacha qilib aytganda, pedagogik jarayon ming yillardan beri mavjud bo`lsa, bu faoliyatning me`yorlari va natijalarini belgilash ham shunchalik qadimiydir.Demoqchimizki, o`quvchi bilimiga baho qo`yish, uni sinov va imtixon qilish,pirovard ish natijalarini belgilab olish boshlangan erda pedagogik diagnostika ham mavjud. Faqat farq shundaki, ibtidoiy va o`rta asr pedagogikasida bola bilimi va iqtidorini diagnostik tahlil qilishning ilmiy asosi yo`q edi.
Pedagogik diagnostikani ilmiy asosda tahlil etish va yo`lga qo`yish XX asr boshlarida amalga oshirilgan. Shu boisdan, bu pedagogik jarayonning nomlanishi ham turlicha bo`lgan.
Ayrimlar pedagogik diagnostikani taklif etilgan bilimlarni o`zlashtirish asosi deyishadi. Boshqalar diagnostika o`qitishni jadallashtiruvchi axborotdir deb hisoblaydilar. Yana ayrimlar esa diagnostika egallangan bilim sifatini nazorat etishdir, degan fikrni ilgari suradilar.
Taniqli pedagogik olim Matserman pedagogik diagnostikani «o`quvchi o`zlashtirishi bilan, o`quv materialini to`g`ri tanlash, maqsadni to`g`ri yo`naltirish mezonidir» deb hisoblaydi.
Aslida pedagogik diagnostika o`quv materialini bilish jarayonining asosini tashkil etib, maqbul pedagogik xulosaga kelishga zamin yaratadi.
Shu boisdan ham, pedagogik diagnostika: birinchidan, o`quvchiga individual ta`lim berishni jadallashtiradi; ikkinchidan, davlat va jamiyatning ta`limga qo`ygan talablaridan kelib chiqib, o`quvchi bilimini to`g`ri, adolatli baholashni ta`minlaydi; uchinchidan, ishlab chiqilgan ta`limiy mezon, kriteriyalar orqali o`quvchining sinfdan sinfga o`tishida, mutaxassislikka qabul qilinishida minimal talablarga javob berishini belgilaydi.
Pedagogik diagnostika yordamida ta`lim-tarbiya jarayoni to`g`ri tahlil etiladi va uning samaradorligi to`g`ri baholanadi. Boshqacha qilib aytganda,pedagogik diagnostika orqali ta`lim ob`ekta, ta`limiy tushunchalar qay darajada o`zlashtirilganligi tahlil etiladi, butun o`quv kursini, o`quv dasturlarini o`zlashtirish darajasi baholanadi.
Pedagogik diagnostika muhim ahamiyatga ega. U o`quv-tarbiya jarayonini yaxshilashga xizmat qiladi, ta`limiy faoliyat natijasida erishilgan samaralarni holislik bilan belgilab beradi, yo`l qo`yilgan kamchilik va nuqsonlarni bartaraf etishga yo`l ochadi, pirovard natijada ta`limning takomillashib borishiga ijobiy ta`sir qiladi.
Pedagogik diagnostika tarixiga nazar tashlasak, o`tgan asrlarda u faqat o`quvchi bilimini baholash orqali amalga oshirilganini kuzatamiz. Unga 1864 yilda AKSh olimlari D. Fisher va R. Resslar asos solganlar, 1908 yildan boshlab esa, olim T. Stoun arifmetikadan test orqali o`quvchi bilimini sinash tizimini tatbiq etgan.
Egallagan malakani aniqlashga qaratilgan pedagogik diagnostika yoki diagnostik faoliyatning ayrim jihatlari:
a) taqqoslash;
b) pedagogik tahlil;
v) avvaldan ayta bilish (prognoz);
g) interpretatsiya;
d) pedagogik diagnostika natijalarini o`quvchilarga etkazish;
e) amalga oshirilgan turli diagnostik metodlarni o`quvchilarga etkazish;
j) pedagogik diagnostika metodlarini to`g`ri belgilashdan iborat bo`lgan.
Pedagogik diagnostikaning eng muhim kriteriylari esa: ♦ haqqoniylik (ob`ektivnost`);
♦ ishonchlilik (nadejnost`);
♦ puxtalik (validnost`) ka asoslanadi.
Diagnostik tahlillar qachon ob`ektiv bo`ladi?
1. ♦ Agar: sinov natijalari turli tekshiruvlarda bir xil natijalar ko`rsatilib,
ko`rsatkichlar o`zaro bir-biriga yaqin bo`lsa;
♦ Agar: sinov mezonlari, o`lchovlari birligi hamda uning natijalari sinovni
amalga oshiruvchi, aniqlovchining shaxsi xislati va munosabatlariga bog`liq
bo`lmasa;
♦ Agar: sinov bir xil talab, bir xil munosabat va psixologik kayfiyatda amalga oshirilsa, haqiqiy ahvolni aniqlashda ob`ektiv natijalar olinishi mumkin. Modomiki maqsad haqiqiy ta`limiy ahvolni aniqlash ekan, unga to`g`ri, halollik, xaqqoniylik bilan yondashish zarur. Aks holda, diagnostikadan ko`zlangan natijaga erishish, to`g`ri tashhis belgilash mumkin emas. Bundan tashqari, ayrim sinf ishlarini, ba`zan yozma ishlarni, ko`pincha esa og`zaki berilgan javoblarni baholashda har xil yondashuvlar qayd etilishi mumkin. Bu sinovchi, ya`ni diagnostik tahlil o`tkazuvchi qilinayotgan ishlarning tub maqsadiga tushunib etishiga, mas`uliyatiga, ishga bo`lgan yondashuviga, va nihoyat uning saviyasiga bog`liq.
Bundan kelib chiqadigan amaliy xulosa shuki, pedagogik diagnostikani amalga oshirishda rioya-andisha, oshna-og`aynigarchilik, tanish-bilishchilik yoki boshqa noxushliklar aralashsa, haqiqiy ahvol aniqlanmaydi, umumiy ishga putur etadi, kamchilik va nuqsonlar ochilmay xaspo`shlanadi, ta`limni takomillashtirishdan ko`zda tutilgan maqsadlar ochilmay qoladi.
2. Pedagogik diagnostikaning ishonchliligi bir necha marta qilingan tahliliy xulosalar natijasining bir xilligi qayd etilgan hollardagina ta`minlanadi.
Agar buni muayyan maktab, sinfning hayotiy faoliyati bilan bog`lasak,mabodo o`qituvchi ilgarigi ishini oradan bir necha vaqt o`tib, aynan ushanday__baholasa, ishonchlilik paydo bo`ladi, lekin bunday hol afsuski amaliyotda kam uchramoqda.
Pedagogik diagnostika natijalari qachon uzil-kesil tasdiqlanadi?
Tajribalar, tahlillar shuni ko`rsatadiki, pedagogik diagnostika test usullari vositasida amalga oshirilsa, natijalar haqqoniy bo`ladi.
Chunki bunda to`rt xil xulosa bir xil natija bilan baholanadi. Bular:
♦ mazmunning tasdig`i;
♦ har xil usul bilan olingan natijalarning bir xilligi;
♦ natijalarga ko`ra amalga oshirilgan tahlillarning isbotlanishi;
♦ loyihalashning tasdiqlanishi (ya`ni loyihalashtirishdagi natijalarning
olingan xulosalarga uyg`unligi).

Download 152,6 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   56




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish