O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta ′ lim vazirligi

Talabalarning oqilona ovqatlanishi 
Talabalar aholining boshqa guruhlaridan o‘ziga xos ayrim 
xususiyatlari bilan ajralib turishi bois ularning kunlik ovqatlanishida 
mana shu jihat hisobga olinishi lozim. Birinchidan, ular vujudi o‘sib 
rivojlanayotganligi sababli bir qator fiziologik va biokimyoviy jarayonlar 
hali to‘liq shakllanmagan bo‘ladi. Shuning uchun ular vujudi iste'mol 
taomlarining sifati, miqdori va boshqa xususiyatlariga o‘zgalarga 
nisbatan ancha sezgir bo‘ladi. Ikkinchidan, talabalarning ko‘pchiligi 
qishloqlardan kelib, ovqatlanish nuqtai nazaridan boshqacha sharoitga 
tushib qoladi.
34-jadval
O
‘
quvchilarning vitaminlar va mineral moddalariga bo‘lgan 
kecha-kunduzlik talabi 
Yosh,
yillar 
Tiam
in,
m
g 
(B
1
vit.)
Riboflavin,
m
g 
(B
2
v
it.)
Pirido
ksin
, m
g 
(B
6
v
it.)
Siano
ko
ba
lam
in 
m
g, (
B
12
v
it.)
Falo
tsin
, m
kg 
(B
S
vit.)
Niat
sin
m
g, 
(PP
vi
t.)
A
skorbin
k
is.
m
g 
(C
v
it.)
Retino
l, m
g 
(A
vit.)
To
ko
fero
l, Me
(E 
vit.),
Kalse
fero
l, Me
(D 
vit.)
Kaliy, 
m
g 
Magniy,
m
g 
Fo
sfor, 
m
g 
Te
m
ir, 
m
g 
6 
1 1,
2 
1,
3 
1,
5 
20
0 
1
3 
60 50
0 
1
0 
10
0 
10
00 
25
0 
15
00 
1
2 
7-10 
1,
2 
1,
4 
1,
6 
2,
0 
20
0 
1
5 
60 70
0 
1
0 
10
0 
11
00 
25
0 
16
50 
1
2 
11-13 
(o‘g‘il
) 
1,
4 
1,
7 
1,
8 
3,
0 
20
0 
1
8 
70 10
00 
1
2 
10
0 
12
00 
35
0 
18
00 
1
5 

---

340 
11-13 
(qiz)
1,
3 
1,
5 
1,
6 
3,
0 
20
0 
1
7 
70 80
0 
1
0 
10
0 
11
00 
30
0 
16
50 
1
8 
14-17 
(o‘g‘il
) 
1,
5 
1,
8 
2,
0 
3,
0 
20
0 
2
0 
70 10
00 
1
5 
10
0 
12
00 
30
0 
18
80 
1
5 
14-17 
(qiz) 
1,
3 
1,
5 
1,
6 
3,
0 
20
0 
1
7 
70 80 1
2 
10
0 
11
00 
30
0 
16
50 
1
8 
Oldin oziq tolalariga boy dag‘al mahsulotlar va ulardan qilingan 
ovqatni ko‘proq iste'mol qilib yurgan bo‘lsa, shahar sharoitida yuqori 
navli undan tayyorlangan har xil pishiriqlar, kolbasa, turlituman 
shirinliklar, chanqoq bosdi ichimliklar tanovul qilish odatdagi hazm 
jarayonlarini birmuncha o‘zgartiradi. Bu holat ularda ich dam bo‘lishi, 
qotishi kabi noxush holatlarga olib kelishi ham kuzatilgan. Uchinchidan, 
talabalar o‘qish jarayonida katta ruhiyhissiy zo‘riqishga duch keladi, 
ma'ruzalar va amaliy mashg‘ulotlar davomida ularga qisqa vaqt ichida 
beriladigan bilimlarning hajmi keng bo‘lib, uni o‘zlashtirib olish 
anchagina asabiylashishni talab qiladi. Kunlik, oraliq va yakuniy 
nazoratlar ularning yil davomida doimiy tashvishda yurishini yuzaga 
keltiradi. Bunday kuchli zo‘riqish boshqa hayot tizimlari singari 
ovqatlanish jarayoni va hazm a'zolari faoliyatiga ta'sir qilmay qolmaydi. 
Nazorat ishlari, imtihonlar, sinovlar topshirish jarayonida yurak 
urishining tezlashishi, qon bosimining ko‘tarilishi, kuchli his’hayajon, 
asabiylashish natijasida oshqozonichaklarning harakat va sekretor 
vazifalari o‘zgarib, ovqatning yomon hazm bo‘lishi, ich ketishi, ba'zan 
esa ich og‘rishi holatlariga ham olib keladi.

---

341 
35-jadval