O'zbekiston respublikasi oliy va orta mahsus ta’lim vazirligi

Zamburug‘laming ko‘payishi. Zamburug‘lar bir necha yo^cllar bilan ko‘payadi: 1. Vegetativ.2. Jinssiz.3. Jinsiy.

1. 
   Vegetativ ko‘payishda zamburug ‘ mitseliylari bo‘laklargabo‘linadi. Mitseliyning bo‘lagi о‘sib, mustaqil individlarga aylanadi. Atrof muhitning noqulay sharoitida zamburug‘ mitseliysi boshqa shakllarda (xlamidosporalar, oidiyalar, sklerotsiylar va rizomorflar) vegetativ ko‘payadi.
   

2. 
   Jinssiz ko‘payish ekzogen (tashqi) konidiya sporalar yordamida o‘tadi. Ekzogen sporalarga konidiya va konidiya bandlar kiradi. Konidiya bandidagi xujayra yumaloqlanib, nozik tizmaga o‘xshash zanjir hosil qiladi. Bundan tashqari endogan (ichki) sporalar yordamida ham jinssiz ko‘payish bo‘ladi. Endogen sporalarga zoosporangiy va sporangiy kiradi. Sporangiy sharsimon bo‘shliq bo^£lib, uning ichida xaraktsiz sporalar to‘plami bo‘ladi.Bu sporalar yetilganda tashqariga chiqib, tarqaladi. Zoosporangiy esa kolbasimon bo‘shliq bo‘lib, uning ichida harakatli sporalar(bitta yoki ikkita xivchinli zoosporalar) to‘plangan bo‘ladi, qulay sharoitda bu zoosporangiylar tashqariga chiqib tarqaladi va o'simliklarni zararlaydi.
   

525



3. Jinsiy ko^£payish: Bunda ikki hujayralarning qo^£ shilishi natijasida sporalar xosil bo‘ladi.

1. 
   Planagomiya - ikki xil gameta qo ‘shilishi natijasida xarakatlanuvchi xivchinli planozigota yoki sista hosil bo ‘ladi. Xitridiomitsetlar sinfiga mansub zamburug ‘lar ana shu yo 7 bilan ко ‘payadi.
   
2. 
   Oogamiya - Bunda ikki hujayra otalik - anteridiy va urg ‘ochi -ooganiy qo ‘shiladi. Bunda oosporalar hosil bo ‘ladi.Bu jarayon oogamiya deyiladi. Oosporalar tuproq va о ‘simlik qoldiqlarida saqlanadilar.
   
3. 
   Zigomiya - bunda motfologik jihatdan bir xil bo ‘Igan mitseliylarning qo 'shilishi natijasida zigospora hosil bo ‘ladi.
   

4. 
   Askomitsetlarning ко ‘payishi - ikki hujayra, otalik - anteridiya va urg ‘ochi arxikarplarning qo ‘shilishidir. Bu jarayon yakunida sporali xaltachalar (askosporalar) hosil bo ladi
   
5. 
   Bazidiomitsetlarning ко ‘payishi - ikki xil mitseliy, ya ⁵hi birlamchi, ya ni gaploidlarning qo ‘shilishi natijasida diploid mitseliy hosil bo ‘ladi. Diploid mitseliydan ikki yadroli о ‘simta- bazidiya hosil bo ‘ladi. Bu yadrolar bo ‘linib, 4 ta yadro paydo bo ‘ladi. Bazidiyalar ustida 4 ta bir hil о ‘simta hosil bo ‘ladi. Bo ‘lingan yadrolar har biri ana shu о ‘simtalarga о ‘tadi va bazidiospora hosil qiladi.
   

526



г

KJ