O’zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maхsus ta’lim vazirligi

Qirindini qayta ishlash bo’limi
Metallarga kesib ishlov berish vaqtida kata miqdorda qirindi hosil bo`ladi. Yil davomida hosil bo`lgan qirindini yillik dasturni bajarishga talab etiladigan xomaki va toza ishlov berilgan detallar orasidagi farq orqali topiladi.
Metall qirindilar moy va emulsiyalar bilan ifloslanishi va moysiz quriq bo`lishi mumkin. Tsexdagi qirindilarni har bir turdagi metallar guruhlari bo`yicha alohida idish va quttilarda yig’ilish zarur. Moyli qirindilar tubikki qavat bo`lgan quttilarda yig’iladi va moy siqib pastgi qismda yig’iladi. Qirindining hajmi uning og’irligi dan ko`p bo`ladi va kata hajmli qirindilarni saqlash uchun kata idishlar talab etiladi.
Dastgohlardan chiqadigan qirindi avto yoki elektrik aravacha (telejka), elektrik telfer, kran va transportyorlar orqali qutilarga tashiladi.
Yig’uvchi qutilardagi qirindilar qayta ishlash bo`limlariga avtomobillar, tunellarda yoki pollarda joylashadigan transportyorlar, osma konveyerlar yordamida yetkazib beriladi.
Qirindilarni qayta ishlash jarayoni quyidagi operatsiyalardan tarkib topadi: uzun qirindilarni maydalash, moy bilan ifloslangan qirindini ishlov berish va uni briketlash. Agar zavodning tarkibida bir necha kichik mexanik tsexlar mavjud bo`lsa markazlashtirilgan qirindilarni qayta ishlash bo`limi loyihalanadi va barcha mexanik tsexlarning qirindilari shu yerga olib kelinadi va ishlov beriladi. Agar mashinasozlik korxanasida yirik mexanik tsexlar bo`lsa barcha tsexning o`zida qirindilarni qaytaishlash bo`limi loyihalanadi.
Cho`yan qirindisi birdaniga briketlanadi yoki ishlov berilmasdan zavodda qolib ketiladi.
Shunday qilib, sovutish moylash materiallarini tayyorlash va tarqatish uchun bo'linmaning maydoni '
S _suy.._kes= 85 m².


Zagatovka va materiallar ombori
Tsexning xom ashyo va materiallar omborxonasi zagotovkalar – quyma, pokovka, shtampovkalarni va prutok materiallarni saqlashga xizmat qiladi, imkon darajasida u tayyorlov bo`limi bilan birgalikda loyihalanishi kerak. Bunday omborxonalar yakkalab va seriyali ishlab chiqarish tsexlarida (bo`limlarda) quriladi.
Oqimli ommaviy ishlab chiqarish tsexlarida bunday omborxonalar o`rniga, har bir liniyaning boshida, maxsus maydonchalar o`rnatiladi va Avtomat bo`limlar oldida prutok materiallarni saqlash uchun omborxonalar tashkillashtiriladi.
Omborxonadagi materiallar va zagotovkalarning zahirasi unchalik kata bo`lishi maqsadga muvofiq emas, ular dastgohlarni uzliksiz ta`minlab turish uchun yetarli bo`lishi zarur. Zahiraning keragidan ortiq bo`lishi materiallarning aylanishini sekinlashtiradi va aylanma harajatlarning sun`iy ortishiga sabab bo`ladi.
Tsexning materiallar va zagotovkalar omborxonasining maydoni, ko`plab qilingan loyihalarga asoslangan holda, tsex ishlab chiqarish maydonining 10–15% ni tashkil qiladi. Tayyorlov bo`limining maydoni omborxona bilan birgalikda ishlab chiqarish maydoning 15–20% ni tashkil qiladi.
Zamonaviy omborxonalar ishi mexanizatsiyalashtiriladi. Ularda ko`targichlar, transport qurilmalari va boshqa avtomatlashtirish qurilmalari o`rnatiladi.
Material va zagotovkalarni omborxona ichida va unda dastgohlarga tashishida turli transport vositalaridan foydalanish mumkin.
Yirik tsexlarda omborxona alohida prolyotda va tsexning boshqa prolyotlariga perpendikulyar qilib joylashtiriladi. Bu holda uni ko`prikli kran bilan ta`minlash zarur va bu kran omborxonaning barcha yuzasini qamrab olishi kerak.