O’zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maхsus ta’lim vazirligi

Asbob va moslamalarni ta’mirlash uchun ustaxona
Ommaviy ishlab chiqarish tsexlarida va yirik seriyali tsexlarda (agar bitta dastgohda bittadan ortiq moslama qo`llanilsa) alohida asboblarni va moslamalarni ta`mirlash ustaxonasi tashkil etiladi. Bu ustaxonada dastgoh moslamalari asosan pnevmatik va gidravlik maxsus moslamalar ta`mirlanadi yoki kesuvchi va nazorat asboblarini ta`irlasha malga oshiriladi. Bu ustaxonada asosan universal tokarlik, frezalash, parmalash va o`yish dastgohlari o`rnatiladi.
Ustaxonaning dastgohlari soni hisoblab topiladi, ya`ni xizmat ko`rsatiladigan dastgohlar soni 100–200 tabo`lsa 4%, 600 ta bo`lsa 1,4% agar oraliq qiymatlarda bo`lsa dastgohlar soni interpolyatsiya usulida aniqlanadi.
Ustaxonaning dastgohlar va slesarlik ishlov berish uchun umumiy maydoni har bir dastgohga ajratiladigan nisbiy maydon orqali topiladi. Ustaxonaning har bir dastgohi uchun nisbiy maydon 1722 m<sup>g</sup> ni tashkil qiladi. Bu maydonga ta`mirlashga keltirilgan moslamalarni va ehtiyot qismlarni saqlash uchun joy ham kiritiladi.


Asbob va moslamalarni ta’mirlash uchun ustaxonani hisoblashga misol:
1) Asbob va moslamalarni ta’mirlash uchun ustaxonaga talab qilingan metal kesuvchi dastgohlar sonini topamiz:

2) Asbob va moslamalarni ta’mirlash uchun ustaxonani maydonini topamiz



Moylash sovitish suyuqliklarini tayyorlash va tarqatishg bo’limi.
Mexanik tsex metal kesuvchi dastgohlarini YOSS (ularga emulsiya, ishqorli eritma, moy, sul’fofrezol va boshqalar kiradi) bilan ta`minlash quyidagi usullarda amalga oshirilishi mumkin:

1. 
   Markazlashtirilgan sirkulyatsiyalanuvchi;
   
2. 
   Markazlashtirilgan guruhli;
   
3. 
   Markazlashtirilmagan.
   

Markazlashtirilgan sirkulyatsiyalanuvchi usulda YOSS lar markaziy qurilmadan quvrlar orqali dastgohlarda etkazib beriladi. IshlatilganYOSSlar yerosti quvurlari orqali orqaga o`zi oqib boradi. Bu usul bir tipli dastgohlar ko`p ishlatiladigan va YOSS larning tarkibi bir biriga yaqin bo`lishi talab qilinganda qo`llanilishi mumkin.
Markazlashtirilgan guruhli usulda YOSS larni quvurlar orqali maxsus taqsimlash kranlariga etkazib beriladi. Bu kranlar YOSS larni alohida dastgohlar guruhiga va dastgohlarga etkazib beradi. Bunda ishlatilgan emulsiya va suvli eritmalar kanalizatsiyaga o`tkaziladi. Moy esa regeneratsiyaga jo`natiladi. Bu usul turli tipdagi dastgohlar ko`p qo`llaniladigan va turli xil tarkibli YOSS qo`llashni talab qiladigan tsexlarda qo`llanilishi mumkin.
Uchinchi markazlashtirilmagan usul YOSS larni dastgohlarga idishlar yordamida etkazib beradi va ishlatilgan YOSS shu usulda olib ketiladi. Bu usuldan kam dastgohlarga ega tsexlarda foydalanish maqsadga muvofiq.
MarkaziyYOSS qurilmasi mexanik tsexning o`zida ajrtiladigan maxsus joyga o`rnatiladi. Bu erga aralashtirgichlar (smesiteli) o`rnatiladi va ularga siqilgan havo, suv va bug’ quvurlari keltiriladi, ulardan emulsiya va sodali eritmalar tayyorlashda qo`llaniladi. Shuningdek bu yerda moy saqlash uchun idishlar o`rnatiladi.
YOSSlarning yillik sarf tsexda o`rnatilgan dastgohlar soniga va har bir dastgoh uchun ajratiladigan me`yorlarga qarab aniqlanadi. YOSSlarning me`yoriy sarfi amaliy ma`lumotlar asosida zavodning barcha tsexlariga yagona qilib olinadi.
6.1 jadval asosida S_SMS= 50 m².