O’zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maхsus ta’lim vazirligi

S_sol..=15…25 m²;

yirik dastgohlar uchun gabaritlari 80004000gacha S_sol.=30…50 m²;

o’ta yirik (unikal) dastgohlar uchun 160006000 gacha

S_sol.=70…150 m².

Ishvov beradigan detal turiga bog’liq holda mexanik tsexlarni nisbiy maydonlari 8.1.jadvalda keltirilgan

Nisbiy maydon jadvali ma’lumotlari asosida hisoblashlar aniqlikni talab qiladi. Model maydonining jadval ma'lumotlarida qilingan hisob-kitoblar tushuntirishni talab qiladi. Bunda nisbiy maydonni batafsil loyihalash asosiy rejalashtirishda aniqlanadi.

Seriyali ishlab chiqaruvchi mexanik tsexning nisbiy maydonini normalari

8.1 jadval

Texnologik guruh detallariga ishlov berish uchastkalari	Gabarit o’lchamlar (uzunlik x kenglik), mm		Ajratilgan umumiy maydon, m^2
Baza detallari (stamina, plitalar)	80003000 gacha		200
	40002000 gacha		150
Korpus detallari	30001500 gacha		100
	20001000 gacha		40
	1000500 gacha		40
Plankalar, kronshteynlar, vilkalar	700500 gacha		30
Aylanish detallari (planshayba, shkivlar, tishli g’ildiraklar, shesternalar, vallar)	Diametr	Uzunlik
	>1000	>3000	120
	320..1000	700..3000	80
	200..320	700 gacha	45
	65 gacha	100 gacha	25

Mexanik uchastkalar maydonini topgandan keyin yordamchi bo’limlar aniqlanadi. Ishlab chiqarish maydonidan foiz olishda topamiz: (S_loyi.-loyixalangan)

S_ish/ch.=(15…20%)S_loy.
Mexanik uchastkalar maydonini topgandan keyin yig’ish bo’limini hisoblaymiz. Hisoblashlar rejalashtirish asosida bajariladi: Ishlab chiqarish maydonidan foiz olishda topamiz: S_sb.=(30…40%)S_pr.
Magistral yo’laklar kengligini 4,5…5,5 m qilib olamiz, piyoda yo’lkalar kengligini 1,4 m qilib olamiz.
Oxirgi navbatda maishiy xizmat bo’limlarini maydonini topamiz:

• 
  ma’muriy xizmat ko’rsatish maydonlari (texnik bo’lim, konstruktorlik bo’limi, dispecherlik-rejalash bo’limi, hisobxona, smena injenerlari va ustalar xonalari);
  
• 
  maishiy (garderob, yuvinish, sanuzlar, tibbiy yordam, tibbiyot punkti, sartaroshxona, dam olish xonasi, oshxona, buffet va boshqalar).
  

Mamuriy xixmat xonalari maydonlari hisoblash orqali topiladi. Har bir ishchiga 3,25 m² agar qo’lida bir qancha ishchilar bo’lsa. Konstruktorlik bo’limlarida esa har bir ishchiga 5 m². Tsexdagi ustalar uchun joy maydoni 22 yoki 2,52,5 m².
Maishiy xonalar maydoni kishi boshiga 2,7…3 m². Shunga ko’ra ularni joylashtirish ham kata ahamiyatga ega, ular quyidagi normalarga ko’ra olinadi. Masalan:

• 
  ovqatlanish joylari yarim soatlik tanaffus beriladiganda 300 m ishchi o’rnidan, bir soatli tanaffus berilganda − 600 m gacha;
  
• 
  Sanitar uzel (vanna va hojatxona) ishchi o’rnidan 100 m gacha bo’lishi shart
  
•