O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

 
Koguryoning Takkyonning Silla tomonidan meros qilib olinishi. 
Tekkyonning silladagi rivojlanish 
dalillarini ko‘rib chiqamiz.
Birinchidan, 
Iduda 
o‘smir 
jangchilar: Xvaranglar va Sanranglar 
bo‘linmalari paydo bo‘ldi. 
Ikkinchidan, 
Xvarang 
va 
Sonbe 
tashkilotlari yuqori va quyiga bo‘linadi. 
Uchinchidan, II asrdan boshlab 
tekkyon (Subek), Tokkyon (Tekkon) 
bo‘yicha musobaqalari o‘tkazishgan, IV 
asrdan xarbiy jang san’ati o‘quv pragrammasiga qo‘yildi va keng tarqalgani topilgan suratlar 
tomonidan tasdiqlangan. Undan tashqari Silgladagi Tekkyonning o‘ziga xosligi qo‘l va oyoq 
texnikasining sistematik rivojlanishidir. 
1 rasm
. 
Sok kurashdan topilgan haykallar
2 rasm. Toshdan ishlangan musht tosh haykal
3 rasm.Tonchjodan topilgan tosh 
haykal

---

58 
Shunday qilib, o‘sha davr xaykaltaroshlik yodgorliklari Budda va qo‘l, oyoq texnikasini 
bajarayotgan odamlarni aks ettirgan. 
2. O‘rta asrlarda Taekvondo 
Uch qirollik davri Tekkyon oyoq-qo‘l texnikasi va boshlang‘ich xarakatlari Koryo davrda rivojlanib 
bordi. 
475-yilda Qirolliklar birlashganidan so‘ng Koryo qadimzamonlardan muhim rol o‘ynab 
kelgan. Ushbu jang san’atini meros qilib oldi. Tekkyonning boshlang‘ich asoslari uch qirollik 
davridan jang san’ati sifatida baxolanib, mansabga ega bo‘lish va ma’lum darajada qurolga aylanish 
imkonini berar edi. 
Subakning guruhli mashg‘ulotlari texnikani jangovar holatda amaliy qo‘llash imkonini 
bergan. 
O‘sha vaqtda janglarda armiyaning mudofa qobilyatiga talab kuchli edi, shuning uchun bu 
san’at armiyaning qo‘shibda alohda o‘rin egalladi. 
Subak (Tekkyon) shuningdek, Tedjondo xizmatida harbiy mansabning ko‘tarilishida muxim 
rol’ o‘ynar edi, oqshomlari Subak musobaqalarida g‘olib bo‘lgan zobitlarga Tedjon mansabi berilar 
edi. Imgyonmi, Yomxnbana va boshqalar. Tekkyon musobaqalari yakunida mansablarning oshishi 
Koryo davrida musobaqalar sport xarakteriga ega bo‘lmaganini ko‘rsatadi.
Koryo davrida Subak bilan shug‘ullanuvchilar bir-biri bilan kurashish, qo‘lda g‘ish 
tsindirish, urish orqali shiddatga erishganlar. Shunday yo‘l bilan qo‘lda umurtqa gazarba berish 
orqali odamni o‘ldirishlari mumkin bo‘lgan. Shunday qilib, K’okpa va boshqa shukabi chiniqishlar 
Tekkyonni me’yoridan ortiq qo‘llanilgan daxayotdan judo qiliuvchi shiddatli qurolga aylantirdi. 
Bundan tashqari, yo‘llarda va saroy darvozalari oldida vazir nazorati ostida gurux bo‘lib Subak 
san’ati mashg‘ulotlarini bajarayotganlarini tez-tez ko‘rish mumkin edi. 
Asosiy darvoza oldida armiyaning ko‘rgazmali saflanishi vaqtida qirol doimiy ravishda maqtov ot 
va qurollar bilan taqdirlar edi.
Koryo davrida qirol shaxsan Subak bilan qiziqqan. Bujangovar san’atga bo‘lgan oddiy 
qiziqish bo‘libgina qolmay, armiyaning mustahkamligi va intizomiga kata ta’sir ko‘rsatgan. 
O‘sha davra manbalariga ko‘ra, Subak texnikasi armiyani qurollashtirishda qo‘llanilgan va 
qirolning qo‘l ostida keng tarqalgan bo‘lib armiyadagi ma’lum mansablarga erishishda majburiy 
omillardan biri edi. Subak bilan shug‘illanuvchilar haqiqiy qahramonliklar ko‘rsatar edilar, yuqori 
texnika va tananing shiddatkorligi yuqori natijalariga erishishga imkoniyat yaratar edi. Shu sababli 
armiyada maxsus guruhli mashg‘ulotlarga asosiy e’tibor berilar edi. 
Poroxning kashf etilishi, yangi qurollarning saxnaga chiqishi va davlat rivojlanishining 
o‘zgarishi bilan Subakning xarbiy jang san’ati sifatida rivojlanishi sekinlashishiga olib keldi.
Shunday qilib, xarbiy san’atga bo‘lgan e’tibor susaya bordi, boshqa tomondan Subak bo‘yicha 

---

59 
milliy musobaqalar o‘tkazilishi to‘xtatilmadi. Sondova Chosong o‘rtasida Subak bo‘yicha 
musobaqalar o‘tkazilar edi. Badiiy adabiyotlar guvohlik berishicha bu musobaqalarda qabul 
qilingan qoidalarga ko‘ra, kishilar pul va har xil buyumlarni tikar va g‘oliblargaga rov o‘ynar edilar.