O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

2. O‘zgaruvchan kasb (O‘) 
Misollar:
1) «I-Ta» tipidagilar – sabzovot etishtiruvchi usta, hayvon boquvchi, achitqilarni 
etishtiruvchi apparatchi, o‘simliklarni himoya qiluvchi agronom, zooinjener;
2) «I-Te» tipidagi – remontchi-slesar, tokar, chig‘ir stanoki operatori;
3) «I-I» tipidagi – o‘qituvchi, pedagog-trener, ishlab chiqarishni o‘rgatuvchi usta, injener-
pedagog, ekskursovod;
4) «I-Bt» tipidagi – kartograf-chizmachi, mashinikachi-stenograf, buxgalter;
5) «I-Bo» tipidagi – ko‘rgazmali gullarni etishtiruvchi, chini ishi bo‘yicha rassom, 
arxitektura qismlarini yopishtiruvchi. 
3. Izlanuvchilik kasbi (I) 
Misollar:
1) «I-Ta» tipidagilar – baliqchilik xo‘jaligidagi kuzatuvchi-qayd qiluvchi, o‘rmon 
xo‘jaligidagi kuzatuvchi-qayd qiluvchi, biolog-tadqiqotchi;
2) «I-Te» tipidagi – oyoq kiyimning ustki qismini bichuvchi, andoza yaratuvchi, injener-
konstruktor;
3) «I-I» tipidagi – tarbiyachi, ishlab chiqarish tashkilotchisi, savdo tashkilotchisi;
4) «I-Bt» tipidagi – dasturchi, matematik;
5) «I-Bo» tipidagi – intererlarni loyihalovchi rassom, bastakor. 
3-jadval. 
Kasblarning maqsadga ko‘ra klassifikatsiyalanishi 
Mehnat 
predmeti 
bo‘yicha kasb tipi 
Gnostik (aniqlamoq, 
ajratmoq) 
O‘zgaruvchan 
(qayta 
ishlamoq, xizmat qilmoq) 
Izlanuvchi 
(kashf 
qilmoq, o‘ylab topmoq) 
Inson-tabiat 
Botanik 
veterinar 
bioinjener 
Inson-texnika 
ishlab 
chiqarish 
stanoklarini 
boshqaruvchi 
haydovchi, slesar 
kashfiyotchi, injener 
Inson-belgilar tizimi Grafolog 
arxivchi, kutubxonachi 
dasturchi 
Inson-badiiy obraz 
badiiy tanqidchi 
aktyor 
musavvir, dizayner 
Inson-inson 
Psixolog 
o‘qituvchi, vrach 
rejissyor 
Keltirilgan klassifikatsiyaga muvofiq kasb o‘rinlariga qarab, ularning kasb faoliyatiga 
qo‘yiladigan asosiy talablarni bilgan holda, zamonaviy va to‘ridan-to‘g‘ri o‘z kasbiy 
qiziqishlaringiz va qobiliyatingizni namoyon qilishingiz mumkin. (3jadvalga qarang)