12-mavzu Mavzu. Injener qidiruv ishlar

12-mavzu Mavzu. Injener qidiruv ishlar.

Reja.

Injener qidiruv ishlarining turlari.

Qurilish hududida tayanch geodezik to’rlarini barpo etish.

Qidiruv paytida topografik s’yomkaning masshtabini va turlarini tanlash.
Tayanch so’z va iboralar: Injener qidiruv ishlari, topografik – geodezik qidiruv ishlari, loyihani rejalash, konstruksiyalarni geodezik usulda o‘rnatish, bino deformatsiyasini kuzatish.

Injener qidiruv ishlari

Hozirgi ishlab chiqarish va fuqarolar qurilishlarida asosiy tashkiliy ishlardan biri geodezik ishlar bo’lib, u qurilish ishlarini montaj qilishdagi texnologik protsess hisoblanadi, Bular proektlash, qurilish va foydalanishga topshirish davrida barobar xizmat qiladi.

Masalan, birinchi (proektlash) bosqichda injener-geodezik ishlar bajarilishi talab qilinadi. Uning vazifasi karta, plan, profil sifatida ma’lumotlar yig’ish, loyihalanayotgan ob’ektlarga qurilish inshootlarini to’g’ri joylashtirish hamda qurilish maydonlarini joriy qilishdan iboratdir.

Izlanishlar ikki bosqichda bajariladi (taxminiy va haqiqiy) xomaki va butkul.

Loyihalash ishi olib borilayotganda ko’pincha qurilish bo’ladigan uchastkaning injenerlik loyihasi tuziladi, bunda plan va balandlik bo’yicha inshootlarni joylashtirish bilan bog’liq bo’lgan geodezik hisoblar bajariladi.

Ikkinchi bosqich - qurilish bosqichida loyiha joyga ko’chirilib, inshootlar joyi aniq ko’rsatiladi. Imorat qurilishi davomida qurilish-montaj ishlarini bajarish jarayonida geodezik xizmatlar ko’rsatiladi.

Qurilishi tugallangan ob’ektni foydalanishga topshirish davomida ishlar bajarilishi plani, foydalanish davomida esa imorat va inshootlarni deformatsiyasi tekshirilib turiladi.

Injener-geodezik izlanishlarga quyidagilar kiradi:

1) Bo’lajak qurilish maydonini topografik sharoitini o’rganish;

2) Ilgari o’tkazilgan geodezik ma’lumotlar - triangulyatsiya, poligonometriya, nivelirlash va plan olish shaxobchalari, topografik plan olish kabi ma’lumotlarni yig’ish va muhokama qilish.

3) Yangi planli va balandlik shaxobchalar barpo qilish.

4) Planga olish asosini tuzish.

5) Topografik plan olish.

5) Trassalash ishlari.

6) Boshqa izlanishlar: injener geologik, gidrologik va boshqalar davomida bo’laklarga bo’lish va plan olish.

Qurilishning har bir ob’ektiga injener-geodezik izlanish programmasi tuziladi. Bunda joyni topografo-geodezik o’rganish ma’lumotlaridan tashqari, qilinishi kerak bo’lgan geodezik va topografik ishlar asoslanib boriladi.

Programmaga joyni ko’rsatuvchi sxema va kartogrammalar, bajarilishi kerak bo’lgan topografik ishlar hajmi ko’rsatilgan ma’lumot biriktiriladi.
Injenerlik geodeziyasi topografik-geodezik qidiruv, bino va inshootlar loyihalarini tuzish va joyga ko‘chirish, ularni qurish jarayonida geodezik o‘lchashlar bilan ta’minlash, bino va inshootlar deformatsiyasini aniqlash va hokazo ishlar bilan shug‘ullanadi.

O‘lchash usullari va natijalarini matematik qayta ishlashda hamda geodezik tayanch tarmoqlarini barpo etish va rejalash ishlarini bajarishda turli xil asbob-uskunalar qo‘llaniladi. Hozirgi kunda injener geodezik ishlarni bajarish uchun zamonaviy hisoblash texnikasi, lazer qurilmalari, elektron asboblar, hamda GRS- tizimlari keng qo‘llanilmoqda.

Injenerlik geodeziyaning tashkiliy qismlari quyidagilardan iborat:

1. Maydonlar va trassalarni topografik-geodezik qidiruv ishlari;

2. Bino va inshootlarni injener-geodezik loyihalash;

3. Geodezik rejalash ishlari;

4. Qurilish konstruksiyalari va texnologik qurilmalarni geodezik usulda o‘rnatish va tekshirish;

5. Bino va ularning poydevorlarini (deformatsiyasi) kuzatish va aniqlash.

Bu qismlarning har biri qurilish jarayonining ma’lum bosqichi bilan bog‘liq bo‘lib, yechiladigan masala, o‘lchash usuli va aniqligi bilan bir-biridan farq qiladi.

Topografik – geodezik qidiruv ishlari. Joyda planli va balandlik tayanch tarmoqlarini hamda, maydonning yirik masshtabli topografik planini tuzish, chiziqli inshootlarni trassalash va boshqalar topografik-geodezik qidiruv ishlari tarkibiga kiradi.

Topografik – geodezik qidiruv ishlari bino va inshootlarni loyihalash uchun asos bo‘lib xizmat qiladi.