O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizоmiy nоmidаgi tоshkеnt dаvlаt pеdаgоgikа univеrsitеti

Замонавий оила турлари. Ижтимоий, иқтисодий ва маданий жиҳатдан тараққий этган ҳар қандай замонавий жамиятда ҳам оила муҳим аҳамиятга эга. Замонавий шароитда оилаларнинг қуйидаги шакллари мавжуд (1-расм):

Оила ва оилавий муносабатларга оид манбаларда оилалар, яна шунингдек, қуйидаги ҳолатлар бўйича ҳам турларга ажратилади:

1. 
   никоҳнинг ҳолатига кўра;
   
2. 
   оиладаги болаларнинг сонига кўра;
   
3. 
   оиланинг таркибига кўра;
   
4. 
   оила аъзолари ўртасидаги муносабатнинг характерига кўра;
   
5. 
   оиланинг ижтимоий ҳолатига кўра.
   

Қуйидаги ва юқоридаги ҳолатларга кўра оилаларнинг турлари, уларга хос жиҳатлар юзасидан фикр юритилади.
Никоҳнинг ҳолатига кўра оилаларни қуйидаги турларга ажратиш мумкин (2-расм):

Оилалар, шунингдек, болаларнинг сонига кўра ҳам турларга ажратилади. Болаларнинг сонига кўра замонавий оилаларнинг қуйидаги турлари мавжуд (3-расм):

Маълумки, оиланинг таркиби шу муҳитда яшовчи субъектларга кўра ҳам муайян турларга бўлинади. Хусусан (4-расм):

Оилалар, яна шунингдек, ижтимоий нуқтаи назардан ҳам турларга ажратилади. Шу нуқтаи назардан М.И.Буяновнинг ғоясига кўра оилаларнинг қуйидаги турларини ажратиб кўрсатиш мумкин (5-расм):

Оила никоҳнинг ҳолати, болаларнинг сони ҳамда мазкур муҳитда яшовчи субъектлар (таркиби)га кўра турларга ажратилиш билан бирга оила аъзолари ўртасидаги муносабатларнинг характерига кўра ҳам бир-биридан фарқ қилади. Ю.П.Азаров бу ўринда оилаларни қуйидаги учта турга ажратиш таклифини илгари суради (6-расм):

И.П.Подласый ҳам ўз тадқиқотларида оила аъзолари ўртасидаги муносабатларнинг характерига кўра оилаларни муайян турларга ажратиш таклифини илгари суради. Педагог-олимнинг таклифига кўра бу турдаги оилалар қуйидагилардир (7-расм):

Қуйидаги И.П.Подласый томонидан оила аъзолари ўртасидаги муносабатларнинг характерига кўра турларга ажратилган оилаларнинг тавсифи келтирилади.