O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizоmiy nоmidаgi tоshkеnt dаvlаt pеdаgоgikа univеrsitеti

Оила кодексининг устувор қоидалари қуйидагилар саналади:
- бир никоҳлилик;
- никоҳга киришишнинг эркин ва ихтиёрийлиги;
- никоҳни бекор қилишда эркинликка эга бўлиш, эр
ёки хотиннинг бу масалага мустақил ёндаша олишлари;
- барча оилавий масалаларни ҳал қилишда эр-хотиннинг тенг ҳуқуққа эгалиги;
- миллати, ирқи, динга муносабатидан қатъий назар эр-хотин
ҳамда оиладаги бошқа аъзоларнинг тенг ҳуқуққа эгаликлари;
- оналик ва болаликни муҳофаза қилиш, рағбатлантириш;
- давлат, жамиятнинг балоғатга етмаган болаларни тарбиялаш
тўғрисида ғамхўрлик қилиши ва уларнинг манфаатларини ҳимоялаши;

• 
  оилавий муносабатлар жараёнида оила аъзоларининг бир-бирларини
  

маънавий ва моддий жиҳатдан қўллаб-қувватлашлари,
бир-бирлари тўғрисида ғамхўрлик қилишлари.
Ўзбекистон Республикасида қонунчилик асослари никоҳдан ўтишнинг
мажбурий шартлари ва тартибига риоя этилишини талаб қилади. Никоҳдан ўтишнинг мажбурий шартлари⁴⁷ қуйидагилардан иборатдир:

1. 
   никоҳга киришаётганларнинг ўзаро розилиги;
   
2. 
   томонларнинг никоҳ ёшига етган-етмаганлиги;
   
3. 
   томонлардан бири никоҳда турган бўлса, шунингдек, насл-насаби
   

шажараси бўйича тўғри туташган қариндошлар ўртасида, туташган ёки
ўгай ака-укалар билан опа-сингиллар ўртасида, шу билан бирга
фарзандликка олинганлар ўртасида никоҳнинг тузилиши мумкин эмас;

4. 
   никоҳланувчи шахсларнинг лоқал биттаси руҳий касал ёки
   

ақли заиф бўлса ва суд томонидан муомалага лаёқатсиз
деб топилган бўлса, никоҳ тузиш мумкин эмас.
Никоҳ ёши Ўзбекистонда аёллар учун 17 ёш, эркаклар учун 18 ёш деб белгиланган; узрли сабаблар (эркак ҳарбий хизматга чақирилаётган, ҳарбий хизматни ўтаётган бўлажак йигит никоҳдан ўтиш учун қисқа муддатга яшаш жойига келган ёки у яна ҳарбий хизматга қайтиб кетаётган, аёл ҳомиладор бўлса ёки бола туғса, шошилинч равишда узоқ муддатли хизмат сафарига жўнаб кетишга тўғри келса ва б. ҳолатлар) бўлганида никоҳ ёши бир йилга камайтирилиши мумкин; борди-ю, ота ёки онадан бири 16 ёшга тўлмаган, аммо улар ўртасида фарзанд бўлган тақдирда ҳам ушбу ҳолат никоҳнинг қайд этилиши учун асос бўла олмайди; ёшлар ФҲДЁ органларига ариза берилган вақтда эмас, балки никоҳ қайд этиладиган вақтда никоҳ ёшига етган бўлишлари шарт; мамлакат қонунчилиги асосларига кўра никоҳдан ўтиш ёшининг охирги муддати белгиланмаган; никоҳга киришувчиларнинг ёши ўртасидаги фарқ ҳам аҳамиятли деб топилмаган.
Юқорида қайд этилган шартларга асосланиш билан бирга никоҳнинг қайд қилиниши муайян тартибга асосланади. Ушбу тартиб қуйидагичадир: