O‘zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi farg’ona davlat univеrsitеti

Mustahkamlash uchun savollar:

1. 
   O`zbekistonda birinchi maktabgacha ta’lim muassasasi qochon va qaerda tashkil etilgan?
   
2. 
   Bugungi kunda respublikamizda nechta MTM faoliyat ko`rsatadi?
   
3. 
   MTM qaysi dastur asosida ish ilib boradi?
   

32-mavzu: Mаktаbdа pedаgоgik jihаtdаn me`yordаn оg‘ishgаnlаr bilаn ijtimоiy pedаgоgning оlib bоrаdigаn ishlаri shаkl, metоd vа vоsitаlаri.
Reja:

1. 
   O`zbekistonda Ilk bor maktablar faoliyati va ta’limning vujudga kelishi.
   
2. 
   Maktab o’quvchilari bilab olib boriladigan ijtimoiy-pedagogik faoliyat.
   

Мактаб жамоаси илк марта "Қишлоқ ўқитувчисининг кутубхонаси" номли методик дарсликлар яратган. Шунингдек. 1925 йилда В. Лубенцовнинг "Бошланғич мактабда дарс бериш методлари" (ўзбек тилида) номли китоби, 1928 йилда В. Ф. Лубенцов ва Н. П. Архангелский тахрири остида “Билим” номли ўзбек мактаблари бошланғич синф ўқувчялари учун илк хрестоматия чоп этилган.

Бу мактаб тажрибаси ниҳоятда қизиқарли бўлиб, баъзи жиҳатларини замонавий ижтимоий вазиятда қўллаш мақсадида ўрганишни талаб қилади.
1920 — 1930 йилларда ижтимоий педагогик тарбиянинг асосий йўналишлари қуйидагилар бўлган:

• 
  саводсизликни бартараф этиш (айниқса, аёлларда);
  
• 
  мехнат тарбияси ва таълимни йўлга қўйиш;
  

-мактаб-интернатларни яратиш;
- таълимни ишлаб чиқариш билан бирлаштириш.
XXасрнинг 30-йилларида болаларнинг мактабдан ташқари фаолияти ривожлана бошлаган. Бунда болаларнинг техник ва қишлоқхўжалик ишлари, клублари, кутубхонаватеатрлари фаолият юритган. Мактаб тўгараклари ёшларнинг ижодини ривожлантириш ҳамда уларнинг бўш вақтларини мароклиўтказишлари учун восита сифатида ташкил қилинар эди. Айнан шу даврда педагогик фаолиятини бошлаган ўзбек шоири Ғ. Руломни (1903 — 1966) тилга олмай илож йўқ.
1918 йилда Ғ. Ғулом илк ўзбек мактаб-интернатларининг очилишида фаол иштирок этган ва 1943 йилгача бу мактабларда дарс берган. Унинг фаолияти бир қатор ижтимоий педагогик вазифалардан саводсизликка қарши кураш, катталар учун кечки курсларни ташкил қилиш, таълим беришнинг илғор усулларидан фойдаланиш, ўқувчиларнинг мустақил бадиий фаолиятига раҳбарлик қилиш, ўқувчиларда касбга ва меҳнатга қизиқиш уйғотишдан иборат эди. Р.Рулом оилавий тарбияга катта эътибор берган ва боланинг муваффақиятли ижтимоий ривожланиши кўп жиҳатдан ота-онанинг шахсий намунасига боглиқ эканлигини далиллар билан асослаб бера олган.