O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

um um iy m iqdori bilan erkin holdagi m iqdori ayirmasi tariqasida
aniqlanadi.
6. Klinkerlarning sinflanishi va portlandsement turlari
S .D .O k o ro k ov klinkerlardagi asosiy m inerallar yig'indisini
C 3S + C 2S=75% ; C 3A + C 4A F=25% deb qabul qilib, klinkerlarning
quyidagicha sinflanishini taklif qildi (19-jadval).
Agar klinker birdaniga k o ‘p m iqdorda silikatli m inerallar
yoki eruvchan m inerallar yig'idisidan iborat b o ‘lsa, ular m iso l
u ch u n alit-alyum in atli, b elit-alyu m in atli va hokazo deb ataladi
yoki klinker m ineralogik tarkibini o ‘zgartirib ular asosida turli
qo'shilm alar bilan sem ent tayyorlansa, turli qurilish xossalariga
ega b o ig a n gidravlik b o g ‘lovchi m oddalarni tayyorlash m um kin.
1 9 -ja d va l.
Klinkerning mineralogik tarkibiga qarab nomlanishi.
Klinker
Taxminiy miqdor, %
C3S
C2S
C A
C,AF
A litli
60 k o ‘pi 
b ila n
15 k a m id a
—
—
N o rm a l (a lit m iq ­
d o rig a k o ‘ra)
6 0 - 3 7 , 5
1 5 - 3 7 , 5
—
—
B e litli
3 7 ,5 k a m id a
3 7 ,5 k o ‘p i 
b ila n
A lu m in a tli
—
—
15 k o ‘pi b ila n
10 k a m id a
N o rm a l (a lu m in a tli 
m iq d o rig a k o ‘ra)
—
—
1 5 - 7
1 0 - 1 8
S e litli
—
—
7 k a m id a
18 k o ‘pi 
b ila n
133

---

Hozirgi kunda portlandsementning quyidagi asosiy turlari islilab
chiqarilmoqda:
1 . 
T arkibida 3 0 —70% d o n a d o r d o m n a to sh q o li b o ‘lgan
portlandsem ent.
2. Tarkibida 2 0 —45% pussolan qo'shilm asi b o ‘lgan pussolan