O‘zbеkiston rеspublikasi oliy

- rasm. Elektr yuritmani yurgazishdagi o‘tish jarayoni 1 – mexanik xarakteristika, 2 – o‘tish xarakteristikasi.

Unda = T_m (8.11) deb belgilab
elektr yuritmaning o‘tish xarakteristikasini bildiruvchi ifodani hosil qilamiz
T_m (8.12)
Motor valiga keltirilgan inersiya momentlari yig‘indisi ko‘rinishidagi bitta mexanik inersionlik bilan aniqlanadigan o‘tish jarayonlari birinchi darajali differensial tenglama bilan ifodalanadi. Bu tenglamaning echimi T_m vaqt doimiysiga ega bo‘lgan komponent ko‘rinishidagi o‘tish xarakteristikasi bo‘ladi:
- ( ) e ^–t/T_m (8.13)


= 0 bo‘lganda,


(1- e ^–t/T_m ) bo‘ladi (8.14)

1. 
   – masala:
   

Mustaqil qo‘zg‘atishli o‘zgarmas tok motorining yurgazish paytidagi erkin aylanish holati va undan keyin yuklama (moment ko‘rinishida) berib borish holatlari uchun o‘tish jarayoni xarakteristikalari qurilsin. Yurgazish motor yakoriga nominal kuchlanish berish bilan amalga oshiriladi; qo‘zg‘atish chulg‘ami esa oldindan ulab qo‘yiladi. Yurgazish tokini chegaralash uchun motor yakori zanjiriga yurgazish tokini I_yurg. = 2,5I_n gacha chegaralovchi qo‘shimcha qarshilik kiritilgan. Yurgazish tugatilgandan keyin qo‘shimcha qarshilik o‘zaro tutashtirilishi kerak.
Motorning texnik ko‘rsatkichlari: quvvati P_n = 6,5 kW, nominal aylanish tezligi _n =104,5 1/s, nominal kuchlanish U_ya = 220 V, yakorning nominal toki
I_yan = 33,5A, yakor zanjiri qarshiligi R_ya = 0,77 Om, yakor induktivligi L_ya = 0,01 Gn, yuritmaning inersiya momenti J_∑ = 1,0 kg.m².
Echish:

1. 
   Motorning nominal momenti
   

M_n =

2. 
   Mashina doimiysi
   

C =

3. 
   U_ya= U_n = 220V bo‘lgandagi erkin aylanish tezligi
   

₀ =

4. 
   Yakor zanjiriga kiritiladigan qo‘shimcha qarshilik
   

^Rqosh ⁼

5. 
   Yurgazishdagi maksimal moment
   

M_k = 2,5 M_n = 2,5 62,2 = 155,5 Nm.

6. 
   Tabiiy mexanik xarakteristika bikirligi
   

7. 
   Yurgazish mexanik xarakteristikasining bikirligi
   

8. 
   Tabiiy xarakteristika bilan ishlagandagi vaqtning elektrmexanik doimiysi
   

9. 
   Yurgazish xarakteristikasi bilan ishlagandagi vaqtning elektrmagnit doimiysi
   

10. 
    Tabiiy xarakteristika bilan ishlagandagi vaqtning elektrmagnit doimiysi
    

T_ya =
T_ya<m bo‘lgani uchun T_ya ni inobatga olinmaydi.

11. 
    (8.14) formulaga asosan erkin aylanishga yurgizilgandagi o‘tish jarayoni xarakteristikalarini quramiz
    

12. 
    O‘tkinchi jarayon tugatilgandan so‘ng qo‘shimcha qarshilik (yurgazish qarshiligi) o‘zaro tutashtiriladi, undan keyin motor valiga M_q = M_n moment qo‘yiladi. Bu yuklama qo‘shilishi bilan tezlikning o‘zgarishiga o‘tkinchi jarayon xarakteristikasini qurish talab etiladi.
    
13. 
    Yuklama qo‘yilgandan keyingi o‘rnatilgan tezlik qyimati
    

14.(8.13) formulaga ko‘ra yuklama qo‘yilgandagi o‘tish jarayoni xarakteristikasini ko‘ramiz
= 104,5 – (104,5 – 118,3) e ^4,55t.
O‘tkinchi jarayon xarakteristikalari 8.4 - rasmda ko‘rsatilgan.