O‘zbеkiston rеspublikasi oliy

- rasm. Sinxron motorni ulash sxemasi

14. - rasm. Sinxron motor elektromagnit maydonining fazoviy vektorlari

    1. erkin aylanish, b) val yuklanganligi

Sinxron mashinaning mexanik xarakteristikasi abtsissa oqiga parallel bo‘lgan to‘g‘ri chiziqni anglatadi, va u ±M_maks. moment qiymatlari bilan cheklanadi (3.25 - rasm.). Mexanik xarakteristikaning bikirligi cheksiz bo‘ladi.
Motor rotori sinxron tezlik bilan aylangani uchun unda sirpanish bo‘lmaydi va stator elektrmagnit maydonining barcha quvvati P_em. mexanik quvvatga aylanadi. Agar statordagi isroflar inobatga olinmasa P_em.= 3U₁I₁cosφ=M ₀ , bundan esa
M= (3.39)



Noayon qutbli sinxron mashinaning vektor diagrammasini ko‘rib chiqamiz (3.26 - rasm). Noayon qutbli rotorli motor magnitlanishga nisbatan simmetrik konstruktsiyaga ega. Statorning aktiv qarshiligini inobatga olmagan holda quyidagini hosil qilamiz:

Bunda
U₁ – E₁ = jI₁ x₁

E₁ – rotor bilan aylanayotgan Ф₀ maydon stator chulg‘amida qo‘zg‘ayotgan E.Yu.K.

26. - rasm. Sinxron motor vektor diagrammasi.

Vektor diagrammasidan
U₁ sin =I₁ x₁ cos (φ - )
yoki I₁ = U₁ cosφ = E₁ cos(φ - ).
Bu qiymatlarni (3.39)ga qoyib noaniq qutbli sinxron mashina burchak xarakteristikalari ifodasini topamiz.


M= * (3.40)


Bu ifodadan hamda unga mos keluvchi burchak xarakteristikasidan (3.27 - rasm.) ko‘rinadiki, sinxron mashina yuklamasining ortishi bilan yuklanish burchagi ortib boradi va bo‘lganda moment maksimal qiymatga ega bo‘ladi. E₁

25. 
    u.K. va Ф₀ magnit maydoni proportsionalligini inobatga olib, ya‘ni I_q
    

qo‘zg‘atish toki bilan (E₁= K_q I_q) ko‘ramizki, sinxron mashinaning maksimal momenti quyidagiga teng bo‘ladi.
M_max= (3.41)
Ya‘ni sinxron motor maksimal momenti (asinxrondan farqli ravishda) birinchidan iste’mol qiymatiga bogliq bo‘ladi va qandaydir oraliqlarda qo‘zg‘atish tokiga (magnit zanjiri toyinmagan paytda) proportsional bo‘ladi. (3.41) nisbatdan kelib chiqqan holda kop vaziyatlarda sinxron motorni qo‘zg‘atishni avtomatik boshqarish sxemalarida motorning yuklanish qobilyatini o‘zgarishsiz saqlash maqsadida qo‘zg‘atish tokini avtomatik tarzda oshirish nazarda tutiladi (zarb yuklamasi tushganda yoki iste’mol kuchlanish qiymati kamayganda).

26.