O‘zbеkiston rеspublikasi oliy

3.2.8. Ko‘p tezlikli asinxron motorlarning mexanik harakteristikalari
Modomiki, (3.3)ga asosan stator elektrmagnit maydonining aylanish tezligi motor qutb juftliklari P_n soniga bog‘liq bo‘lar ekan, qisqa tutashgan rotorli asinxron motorlarning shunday modifikatsiyalari borki, ularda qutb juftliklari sonini 2,3,4 taga ko‘paytirib, bir nechta tezlikli motor hosil qilish imkonini beradi. Qutb juftliklari sonini oshirish konstruktiv jixatdan ikki xil usul bilan amalga oshirish mumkin. Birinchi usulda motor ariqchalariga ikki yoki uchta o‘zaro bog‘liq bo‘lmagan va turli P_n soniga ega bo‘lgan chulg‘amlar o‘rnatish mumkin. Bunda motor o‘lchamlari ancha kattalashadi, lekin qutb juftliklari sonini hohlagancha ko‘paytirish mumkin.
Ikkinchi usulda ikki xil qutb juftliklarini hosil qilish uchun bir xil chulg‘amning o‘zidan foydalaniladi. Turli P_n sonini hosil qilish uchun esa chulg‘am sektsiyalarini qayta ulash bilan amalga oshiriladi.
Ko‘proq tarqalgan usullar yulduz-qo‘shyulduz va uchburchak-qo‘shyulduz usullari hisoblanadi.
Yulduz-qo‘shyulduz sxemasini ko‘rib chiqamiz. (3.21 - rasmga qarang). Bu sxemada xar bir faza chulg‘ami 2ta sektsiyadan tashkil topadi. Ular parallel yoki ketma-ket ulanish mumkin. Paralel ulanishda kuchlanish chulg‘amining o‘rta nuqtalariga keltiriladi, chulg‘am boshlanishi esa o‘zaro tutashtiriladi. Ikkita parallel ulangan chulg‘amlar tizimi hosil bo‘ladi, ular
qo‘shyulduz ( ) sxemasi bo‘yicha ulangan. Bunday ulanish qutb sonining kam bo‘lishiga mos keladi. 3.21 b - rasmdagi mexanik xarakteristika shu sxemaga mos keladi.
Chulg‘am sektsiyalari ketma-ket ulanganda qutb juftliklari soni 2 marta oshadi, shuning uchun bu holatda motor tezligi 2 marta kamayadi.

14. - rasm. Chulg‘amlari sxemasi bo‘yicha ulangan ikki tezlikli asinxron motorning sxemasi (a) va mexanik