O‘zbеkiston rеspublikasi oliy

- rasm. Sinxron motorning turli qo‘zg‘atuvchi tok va valdagi bir xil yuklama holatidagi vektor diagrammalari

Korxonalarda asinxron motorlar bilan bir qatorda sinxron motorlarni ishlatish butun korxona bo‘yicha iste’mol qilinadigan reaktiv quvvat kamaytirish imkonini va korxona energiya tizimidagi Cosφ ning me’yoriy qiymatini ishlash imkonini beradi.
Motor statori zanjiridagi reaktiv quvvatni qo‘zg‘atish tokini o‘zgartirish yo‘li bilan rostlash imkoniyati 3.29 - rasmdagi vektorlar diagrammalarida ko‘rsatilgan.
(a) vektor diagrammasi nominal qiymatdan kam bo‘lgan qo‘zg‘atish tokiga mos keladi; stator toki ₁vektori tarmoq kuchlanishi ₁ vektoridan φ burchakka ortda qolayapti, ya’ni motor ortda qolayotgan cosφ bilan ishlayapti (reaktiv quvvat
«Iste’mol qilinayapti»). Qo‘zg‘atish toki kopaytirilganda stator chulg‘amida paydo bo‘ladigan E₁ E.Yu.K. ko‘payadi va shunday qiymatga yetishish mumkinki unda stator toki ₁faza bo‘yicha ₁ kuchlanish bilan mos keladi, ya’ni cosφ =1bo‘ladi. Rejim energetik jixatdan sinxron motorlar uchun foydali bo‘ladi, chunki statordagi isroflar minimal qiymatda bo‘ladi.
Agar qo‘zg‘atish tokini yanada ko‘paytirsak, stator toki faza bo‘yicha ₁ kuchlanishni ortda qoldiradi, cosφ oldinga o‘tib oladi va sinxron motor reaktiv quvvatni generatsiya qiladi (3.29 v - rasm).
Sinxron motori stator tokining qo‘zg‘atish tokiga bog‘liqligi sinxron motorning U – simon xarakteristikalari bilan aks ettiriladi. (3.30 – - rasm).

28. - rasm. Sinxron motorning U – simon xarakteristikalari

2. 
   – masala.
   

Ikkita motor (3.31 - rasm): M₁ – qisqa tutashtirilgan rotorli va
M₂ – sinxron, 6 kV shinadan quvvat oladilar. M₁ motori validagi doimiy nominal yuklama bilan ishlaydi. M₂ motori validagi doimiy nominal yuklamaning 50% bilan ishlaydi. Motorlarning ishlash rejimi – uzoq muddatli.
Aniqlash kerak:
- motorlarning ta’minlayotgan shinalardagi cosφ =1 bo‘lishi uchun sinxron motor qo‘zg‘atish chulg‘amida qanday tok o‘rnatishi kerak?