O’zbekiston respublikasi jismoniy tarbiya va sport vazirligi o’zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti eshkak eshish nazariyasi va uslubiyati chirchiq-2020 yil

Aniqlilik tamoyili. Aniqlilik tamoyili ta`lim tuzilishi sportchilarning yosh va individual xususiyatlarini hamda ularning tayyorgarlik darajasi bilan bog’liqlikda amalga oshadi. Hamma o’quv materiallari shug’ullanuvchilar ongiga aniq yetib borishi kerak. Agar tuzilishi va tushuntirish uslubi shug’ullanuvchilar ongiga yetib bormasa o’rgatish o’z ma`nosini yo’qotadi. Sportchiga beriladigan bilimlar nafaqat eshkak eshish sporti bilan shug’ullanish jarayonida, balki oilaviy sharoiti, turmush tarzi natijasida, boshqalar bilan muloqotda, maxsus adabiyotlarni o’qish, o’quv va badiiy filmlarni ko’rish, ommaviy axborot vositalari orqali amalga oshiriladi. Har qanday texnik murakkab elementni o’rganish sportchidan ma`lum darajada qiyinchilikni talab qiladi. Shuning uchun har bir murakkab vazifa shug’ullanuvchining kuchiga, fikrlash darajasi rivojlanishiga va jismoniy rivojlanish darajasiga mos ravishda beriladi. Qiyinchilik shug’ullanuvchining qiziqishini qo’zg’ashi, uning ijodiy faolligini oshirishi lozim.
Onglilik va ijodiy faollik tamoyili. Onglilik va ijodiy faollik tamoyili pedagogik boshqaruvning murabbiy tomonidan shug’ullanuvchilar ijodiy faoliyati va faolligidan amalga oshadi. Sportchi ongliligi o’rgatishning maqsad va vazifalarini to’g’ri anglashidan, oldida turgan faoliyatning zarurati va unga bo’lgan qiziqishdan yuzaga keladi. Ta`lim jarayoniga onglilik munosabati yuqori darajada sportchining eshkak eshish sporti bilan shug’ullanishida yuzaga keladigan ichki qo’zg’atuvchi kuchlarga bog’liq. O’rgatishga qiziqish, eshkak eshish sporti bilan shug’ullanishga bo’lgan hohish o’rgatishning samarali bo’lishini ta`minlaydi. Shug’ullanuvchilarning o’zlarida ijodiy faoliyatning ta`sirlanishi ta`limda ongli va faol qatnashishning rivojlanishida muhim rol o’ynaydi. Birinchi mashg’ulotlardanoq eshkak eshuvchilarda harakat vazifalarini mustaqil yechishni tarbiyalash lozim. Bunga biomexanika, anatomiya va fiziologiyani tizimli o’rganish orqali erishiladi. Murabbiy o’rganilayotgan harakatni maqsadli asoslashi kerak. Eshkak eshish texnikasi bilimlarini aniq fikrlash, individual xususiyatlaridan foydalanish, bilim va ko’nikmalarni egallash eshkak eshuvchiga harakatlar usulini yaratishga imkon beradi.
Shug’ullanuvchilarda oddiy pedagogik bilimlarni tarbiyalash ham katta ahamiyatga ega. Bu maqsad yo’lida ularni guruh sardori, navbatchi, javobgar va shu kabi vazifalarga biriktirish maqsadga muvofiqdir. Mashg’ulotlarga qiziqishni qo’llab quvvatlash - vazifalarni mustaqil bajarish orqali ham amalga oshiriladi.