O’zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik instituti

2-§. Huquqbuzarlik tushunchasi va turlari 
Huquqbuzarlik ijtimoiy ma’noda jamiyat, fuqarolar va jamoat birlashmalarining 
huquq va manfaatlariga xavf tug’dirishga qodir xulq bo’lib, u ijtimoiy munosabatlar-ning 
rivojlanishini qiyinlashtiradi va ularning buzili-shiga sabab bo’ladi. Huquqbuzarlik qasd yoki 
ehtiyotsizlik ko’rinishida bo’ladigan, huquq qoidalariga rioya qilmaslik oqibatida jamiyat, 
HUQUQIY XULQ-ATVOR
SHAKLLAR 
AMAL QILISH 
BAJARISH 
FOYDALANISH 
QO’LLASH 
TUZILISH 
SUB’YEKT 
SUB’YEKTIV TOMON 
OB’YEKT 
OB’YEKTIV TOMON 

---

192 
davlat va fuqarolar (shaxslar) manfaatlariga etkaziladigan moddiy va ma’naviy zarar yoki 
xavfli harakat va harakatsizliqdir. 
Huquqbuzarlik - huquq va muomala layoqatiga ega sub’yekt tomonidan sodir 
etiladigan, huquq normalari talablariga zid keluvchi hamda shaxsga, mulkka, davlatga va 
butun jamiyatga zarar keltiruvchi ijtimoiy xavfli qilmishdir. 
Huquqbuzarlikning asosiy belgilari quyidagalardan iborat: 
1) huquqbuzarlik jamiyat va shaxs uchun ijtimoiy xavfli xarakterga ega; 
2) huquqbuzarlik huquqqa qarshi xarakterga ega; 
3) huquqbuzarlik - aybli qilmishdir; 
4) huquqbuzarlik faqat kishilar tomonidan sodir qili-nadi; 
5) huquqbuzarlik kishilarning erki va ongiga bog’liq bo’lgan holda, ular tomonidan 
ixtiyoriy amalga oshiriladi va hokazo. 
Huquqbuzarlik yuridik fakt bo’lib hisoblanadi, u o’z navbatida qo’riqlovchi xarakterga 
ega bo’lgan huquqiy munosabatlarni yuzaga keltiradi. Huquqbuzarlikning tarkibi muayyan 
huquq normalarini sharhlashda, uning mazmunini ochib berishda hamda dunyoqarash 
nuktai nazaridan muhim ahamiyatga egadir. U o’z ichiga to’rtta unsurni qamrab oladi: 
ob’yekt, sub’yekt, ob’yektiv tomon va sub’yektiv tomon. 
Huquqbuzarlikning 
ob’yekti 
deb huquq bilan tartibga solinadigan va 
qo’riqdanadigan ijtimoiy munosabatlarga aytiladi. Ob’yekt huquqiy normada aniq 
mustahkamlangan bo’ladi. 
Huquqbuzarlikning