O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik Universiteti Jinoyat-protsessual huquqi darslik

14.1. Ishni sudga qadar yuritishning shakllari

Oʻzbekiston Respublikasi Jinoyat-protsessual kodeksining

40¹-bobiga muvofiq sudga qadar ish yurituv bosqichining tarkibiga tergovga qadar tekshiruv va jinoyat ishini tergov qilish kiritilgan boʻlib, jinoyat ishini tergov qilish surishtiruv va dastlabki tergov shaklida amalga oshirilishi belgilangan.
Tergovga qadar tekshiruv jinoyat protsessining boshlangʻich bosqichi boʻlib, unda jinoyatlar toʻgʻrisidagi ariza, xabar va boshqa ma’lumotlar tekshirilishi hamda jinoyat ishini qoʻzgʻatish yoki qoʻzgʻatmaslik masalasi hal etiladi.
Surishtiruv deganda jinoyat protsessida jinoyatlarni dastlabki tergov qilishning shakllaridan biri tushuniladi hamda surishtiruv organlari tomonidan jinoyat ishlari boʻyicha ishni yuritishning tartibi va xususiyatlari JPKning 46¹-bobida 381¹-381¹⁷-moddalarida keltirilgan.

14.2. Tergovga qadar tekshiruv

Tergovga qadar tekshiruv oʻtkazish deganda jinoyat haqidagi ariza, xabar yoki boshqa ma’lumotni roʻyxatga olish hamda jinoyat ishini qoʻzgʻatish sababi qonuniyligini va asoslar mavjudligini aniqlash maqsadida ayrim protsessual harakatlarni bajarish, olingan yoki aniqlangan ma’lumotlardan kelib chiqqan holda tegishli qaror qabul qilish jarayoni tushuniladi.

Jinoyat sodir etilganligi haqidagi dastlabki ma’lumotlar jinoyat-protsessual qonun hujjatlarida toʻliq koʻrsatilgan manbalardan olinishi mumkin.
JPKning 329-moddasi birinchi qismida koʻrsatilgan muddat ichida tergovga qadar tekshiruv oʻtkazilib, uning davomida qoʻshimcha hujjatlar, tushuntirishlar talab qilib olish, shuningdek shaxsni ushlab turish, hodisa sodir boʻlgan joyni koʻzdan kechirish, ekspertiza oʻtkazish, taftish tayinlash, tezkor-qidiruv tadbirlarini oʻtkazish haqida topshiriqlar berish mumkin. Tergovga qadar tekshiruv vaqtida boshqa tergov harakatlarini oʻtkazish man qilinadi.
Tergovga qadar tekshiruv natijalariga koʻra kelib tushgan ariza yoki jinoyat haqidagi xabar boʻyicha quyidagi qarorlardan birini qabul qilinishi lozim:

1. 
   jinoyat ishini qoʻzgʻatish haqida;
   
2. 
   ishni qoʻzgʻatishni rad qilish haqida;
   
3. 
   ariza yoki xabarni tergovga tegishligiga qarab yuborish haqida (JPKning 330-m.).