O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik Universiteti Jinoyat-protsessual huquqi darslik

Mustasno sudlovga tegishlilik. Ba’zi jinoyat ishlarining turlariga nisbatan ularning xususiyatlarini e’tiborga olib, faqat muayyan sudga tegishli boʻlishini belgilanishi mustasno sudlovga tegishlilik deyiladi.

Mustasno sudlovga tegishlilik haqida soʻz yuritilar ekan, avvalo shuni ta’kidlash joizki, qonunda Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Sudiga qanday jinoyat ishlari tegishli boʻlishi koʻrsatilmagan, faqat Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Sudi tomonidan jinoyat ishlarining yuqori ijtimoiy ahamiyatli va oʻta murakkab ishlarni malakali tekshirish talab etilishi lozimligi koʻrsatilgan.

22.3. Jinoyat ishlari birlashtirilganida ularning sudlovga tegishliligi

Ayblanuvchi bir nechta jinoyatni bir hududda emas, balki bir darajadagi bir nechta sud faoliyat yuritadigan joyda sodir qilgan boʻlishi mumkin yoki bir nechta shaxslar bir jinoyatni turli joylarda sodir qilgan boʻlishlari va bu jinoyatlar bir xildagi bir nechta sudga tegishli boʻlishi mumkin. Bunday hollarda ishlar birlashtirilib, mazkur jinoyat ishi shu ish boʻyicha dastlabki tergov qayerda tamomlangan boʻlsa, shu hududdagi sudning sudloviga tegishli boʻladi.

Agar jinoyat ishi bir xil darajadagi bir necha sudning sudloviga tegishli boʻlsa, jinoyat ishini dastlabki tergov tamom boʻlgan joydagi sudda koʻrib chiqish maqsadga muvofiq boʻlib hisoblanadi. Bu boradagi masala JPKning 393-moddasida koʻrsatilgan qoidalarga asosan sudlovga tegishlilik belgilanadi.

22.4. Jinoyat ishining sudlovga tegishliligiga koʻra oʻtkazilishi

Ba’zi vaqtlarda jinoyat ishini toʻla, har tomonlama, xolisona va oʻz vaqtida koʻrilishini ta’minlash maqsadida jinoyat ishi bir suddan ikkinchi sudga oʻtkazilishi mumkin. Lekin ishni boshqa sudga oʻtkazishning maʻlum shartlari mavjud (JPKning 393-moddasi).

Jinoyat ishi sudya tomonidan boshqa sudning sudloviga tegishli ekanligi aniqlansa, uni oʻsha tegishli sudga yuboradi. Bu sudyaning ajrimi, yuqori sud raisining qarori bilan protsessual rasmiylashtiriladi.
Muayyan bir tuman (shahar) sudidan Qoraqolpogʻiston Respublikasi, viloyatlar, Toshkent shahar hududidagi jinoyat ishlari boʻyicha boshqa sudlarga oʻtkazish toʻgʻrisidagi sudyaning ajrimi yoki prokurorning taqdimnomasi mavjud boʻlgan jinoyat ishlari tegishli tartibda yuqori sud instansiyasining raisiga yuboriladi. Bu ish yuzasidan jinoyat ishlari boʻyicha yuqori sudning raisi oʻz qarori bilan muayyan hududning sudloviga tegishliligini belgilaydi va bu boradagi qaror qatʻiy boʻlib, munozara qilishga yoʻl qoʻyilmaydi.