Oʼzbekiston milliy universiteti tаrix fаkulteti oʼzbekiston tаrixi kаfedrаsi

Evangelchi-lyuteranlar O‘zbekiston hududida 1877 yildan buyon faoliyat yuritib, 1884 yildan ibodatlarini rasman amalga oshirib kelgan. 1890 yilda me’mor A.L.Benua rahbarligida boshlangan cherkov qurilishi 1896 yilning dekabr oyiga kelib nihoyalandi.

O‘zbekistonda yana bir cherkov Novoapostollik cherkovi bo‘lib, u xristian dinining protestantlik yo‘nalishiga mansub oqimdir. Novoapostol cherkovi O‘zbekistondagi faoliyatini 1992 yildan boshlab, Toshkent, Samarqand, Buxoro va Navoiy shaharlarida ro‘yxatdan o‘tgan. O‘zbekistondagi Novoapostol cherkovlari Berlin-Brandenburg okrugi tasarrufidadir. Uning apostol-prezidenti Frits SHreder.

O‘zbekistonda «Iegova shohidlari» protestant yo‘nalishidagi diniy tashkilot ham faoliyat yuritmoqda. Mazkur diniy sektaga 1870 yilda amerikalik ishbilarmon Ch.T.Rassel asos solgan. Sektaning markazi Bruklin shahrida joylashgan va 15 a’zodan iborat bo‘lgan «Rahbar korporatsiya»ga bo‘ysunadi.

Ayrim manbalar O‘rta Osiyoda Iegova shohidlarining XX asrning 40-yillapida paydo bo‘lgani haqida ma’lumot beradi. O‘sha davrda ular o‘zlarini «kanalistlar» deb atab kelgan.

Staroverlar ikki asosiy yo‘nalishga: popchilik va popchilik muxoliflariga bo‘linadi. Ularning har biri yana ko‘pgina oqimlar, sektalar va uyushmalardan tarkib topgan.

Duxoborlar (duxoborы, duxoborsы) – ruhga e’tiqod qiluvchi xristianlar, ruh uchun kurashuvchilar – eski rus sektantchiligi yo‘nalishlaridan biri.

Adventislar (lotincha: voqea bo‘lish) – protestantizm oqimlaridan biri sifatida, 19-asrning boshlarida AQSHda vujudga kelgan. Asoschisi Uilyam Miller (1782-1849).