O'zbekiston Milliy Ensiklopediyasi indd



Download 2,2 Mb.
Pdf ko'rish
bet293/328
Sana24.02.2022
Hajmi2,2 Mb.
#207098
1   ...   289   290   291   292   293   294   295   296   ...   328
Bog'liq
O zbekiston Milliy Ensiklopediyasi - E harfi

ЭФИОП ЁЗУВИ — жан. арабий кон-
сонант (ундош ҳарфли) алифбо асоси-
да келиб чиққан бўғинли ёзув. Ҳар бир 
белги С+У (унли + ундош) тарзидаги 
очиқ бўғинни ифодалайди, унлининг та-
биатидан келиб чиққан ҳолда, қўшимча 
чизиқлар билан фарқланувчи 7 вариантга 
эга: қисқа а, чўзиқ й, 1, а, ё, о, ундош+е 
(илмий транскрипцияда ҳоз. талаффузга 
мос келувчи а, и, 1, а, е, о, Э ифодалари 
қўлланади). «Ундош+қисқа а» белгиси 
асосий вариант ҳисобланади, қолганлари 
эса унга нисбатан белгиланади. Э.ё. 
чапдан ўнга қараб ёзилади; у Эфиопия-
даги турли тиллар, мас, қадимий эфиоп 
(геэз), амхара, тиграй, тигре, оромо ва 
бошқаларда қўлланади.
Мил. ав. 1-минг йиллик ўрталарида 
Ямандан кўчиб келганлар билан Эфиопи-
яга жан. сом алифбосининг бир тармоғи 
— жан. арабий консонант алифболи ёзув 
кириб келган. У мил. 5-асргача жан. ара-
бий ёзув билан параллел ривожланган 
ҳолда истеъмолда бўлган. Бўғинли Э.ё. 
белгиларнинг қадимий жан. сом алиф-
босидаги тартибини ва ҳарфларнинг 
қадимий номларини (бу номлар фини-


www.ziyouz.com кутубхонаси
257
кийча номлар билан мос келади) сақлаб 
қолган. 4—5-асрларда Аксум давлатида, 
чамаси, юнон маданияти ва юнон алиф-
боси таъсирида Э.ё. ислоҳ қилинди: ун-
лилар учун белгиифодалар жорий этила-
ди ва ёзув йўналиши ўзгартирилади. Э.ё. 
жан. арабий алифбодаги 29 белгидан 24 
тасини сақлаб қолган; эфиоп тилларига-
гина хос бўлган товушлар учун мавжуд 
белгилар шаклини бир оз ўзгартириш 
йўли биланянги белгилар яратилади. 
14-аср ўрталарида амхар тилининг то-
вушларини ифодалаш учун яна 7 белги 
ишлаб чиқилади. Белгиларнинг умумий 
сони турли тилларда 202 тадан 270 тага-
ча етади. Э.ё.нинг курсив шакли ишлаб 
чиқилмаган.
Ад.: Крачковский И.Ю., Введение в 
эфиопскую филология, М., 1955; Стари-
нин В.П., Эфиопский язьж, М., 1967.

Download 2,2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   289   290   291   292   293   294   295   296   ...   328




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish