O’zbekiston davlat san’at va madaniyat instituti fakultet: xalq ijodiyoti

Buddaviylik, kunfuchilik va daosizm dinlari uchun umumiy xususiyat shundaki, ularning tarafdorlari xudoni ehtirof etmaydilar. Buddaviylik er.avv. VI asrlarda Nepalda yashagan Sidxart Gautama tahlimotidan boshlanadi. Bu din Tailand, Birma, Nepal, SHri-Lanka, Xitoy, Yaponiya, Koreya singari mamlakatlarda tarqalgan.

• Buddaviylik, kunfuchilik va daosizm dinlari uchun umumiy xususiyat shundaki, ularning tarafdorlari xudoni ehtirof etmaydilar. Buddaviylik er.avv. VI asrlarda Nepalda yashagan Sidxart Gautama tahlimotidan boshlanadi. Bu din Tailand, Birma, Nepal, SHri-Lanka, Xitoy, Yaponiya, Koreya singari mamlakatlarda tarqalgan.
• Kunfuchilik eramizdan oldingi VI asrda yashagan Kun-Fu-CHi tahlimotiga asoslangandi. U Budda bilan bir vaqtda yashagan bo’lib, insonning tabiat bilan uyg’unlashish yo’llarini axtargan. G’arb va SHarq olimlari din va jamiyat muammosi ustida kO’p asrlardan buyon bosh kotirib kelmokdalar. Bu masala Markaziy Osiyodan yetishib chiqqan ulkan allomalar Yusuf Xos Hojib, Abu Ali ibn Sino, Ulug’bek, Navoiy, Bobur kabi yuzlab olimlar chuqur fikr bildirganlar. Bu olimlar dinning jamiyatda tutgan O’rnini tahlil qilishda kuzatish, qiyoslash, tarixiylik usullaridan keng foydalandilar

Ular bir dinni madh etib, boshqasini tanqid qilish yo’lidan bormadilar. Xususan, Beruniy O’zining «Hindiston» kitobida turli qabilalar, elatlar va xalqlar hayotida dinlar qanday rol O’ynaganini chuqur tahlil qilib berdi. Lekin din sotsiologiyasi XIX asr oxiri XX asr boshlarida shakllanib, bu M. Veber nomi va ilmiy faoliyati bilan bog’liq. M. Veber ijodida dinni sotsilogik tahlil qilish markaziy O’rinni egallaydi. K.Marks barcha dinlarni afhyun deb ehlon qilsa, Veber din va jamiyat munosabatlarini tahlil qilib, umuman din to’g’risida emas, muayyan davrdagi muayyan din yoki diniy oqim to’g’risida fikr yuritdi. M. Veberning eng katta xizmatlaridan biri, uning xristian dinidaga protestanlik mazhabining iqtisodiy hayotga O’tkazgan tahsirini kashf etishida bo’ldi. Boylik orttirishga qarshi bo’lgan xristian dini mazhablari iqtisodiy taraqqiyotga mahlum darajada tO’siqlik qilganlar. protestantlik esa boylikni xudoning nehmati, unga intilish bandalarning burchi, deb iqtisodiy taraqqiyot va kapitalistik munosabatlarning rivojlanishiga turtki berdi.

• Ular bir dinni madh etib, boshqasini tanqid qilish yo’lidan bormadilar. Xususan, Beruniy O’zining «Hindiston» kitobida turli qabilalar, elatlar va xalqlar hayotida dinlar qanday rol O’ynaganini chuqur tahlil qilib berdi. Lekin din sotsiologiyasi XIX asr oxiri XX asr boshlarida shakllanib, bu M. Veber nomi va ilmiy faoliyati bilan bog’liq. M. Veber ijodida dinni sotsilogik tahlil qilish markaziy O’rinni egallaydi. K.Marks barcha dinlarni afhyun deb ehlon qilsa, Veber din va jamiyat munosabatlarini tahlil qilib, umuman din to’g’risida emas, muayyan davrdagi muayyan din yoki diniy oqim to’g’risida fikr yuritdi. M. Veberning eng katta xizmatlaridan biri, uning xristian dinidaga protestanlik mazhabining iqtisodiy hayotga O’tkazgan tahsirini kashf etishida bo’ldi. Boylik orttirishga qarshi bo’lgan xristian dini mazhablari iqtisodiy taraqqiyotga mahlum darajada tO’siqlik qilganlar. protestantlik esa boylikni xudoning nehmati, unga intilish bandalarning burchi, deb iqtisodiy taraqqiyot va kapitalistik munosabatlarning rivojlanishiga turtki berdi.