O’zbekiston davlat san’at va madaniyat instituti fakultet: xalq ijodiyoti

Moddiy madaniyat moddiy ishlab chiqarish bilan bog’liq ijtimoiy faoliyatning barcha sohalari va natijalarini O’z ichiga oladi. Moddiy madaniyat tizimiga uy-joy, kiyim-bosh, uy-rO’zg’or buyumlari, istehmol vositalari deb ataladigan narsalar ham kiradi. Mahnaviy madaniyat mahnaviy ishlab chiqarish, ijtimoiy ong shakllarini yaratish bilan bog’liq bo’lgan faoliyatning barcha sohalarini qamrab oladi. Mahnaviy madaniyat namoyon bo’lishining turli shakllari har xil tasavvurlar va g’oyalar, nazariyalar, tahlimotlar, ilmiy bilimlar, sanhat asarlari, axloqiy va huquqiy normalar, falsafiy, siyosiy qarashlar, mifologiya, din va hokazolar ana shunday faoliyat natijasidir. Moddiy va mahnaviy madaniyat bir-biri bilan uzviy bog’liq. Birinchidan, har ikkalasi ham madaniyatning uzviy O’ziga xos qismlari ekanligini unutmaslik kerak, ikkinchidan, inson faoliyatining maxsuli bo’lgan kO’pgina narsalar ham aqliy, mahnaviy, ham jismoniy mehnatning natijasi sifatida paydo bo’ldi.

• Moddiy madaniyat moddiy ishlab chiqarish bilan bog’liq ijtimoiy faoliyatning barcha sohalari va natijalarini O’z ichiga oladi. Moddiy madaniyat tizimiga uy-joy, kiyim-bosh, uy-rO’zg’or buyumlari, istehmol vositalari deb ataladigan narsalar ham kiradi. Mahnaviy madaniyat mahnaviy ishlab chiqarish, ijtimoiy ong shakllarini yaratish bilan bog’liq bo’lgan faoliyatning barcha sohalarini qamrab oladi. Mahnaviy madaniyat namoyon bo’lishining turli shakllari har xil tasavvurlar va g’oyalar, nazariyalar, tahlimotlar, ilmiy bilimlar, sanhat asarlari, axloqiy va huquqiy normalar, falsafiy, siyosiy qarashlar, mifologiya, din va hokazolar ana shunday faoliyat natijasidir. Moddiy va mahnaviy madaniyat bir-biri bilan uzviy bog’liq. Birinchidan, har ikkalasi ham madaniyatning uzviy O’ziga xos qismlari ekanligini unutmaslik kerak, ikkinchidan, inson faoliyatining maxsuli bo’lgan kO’pgina narsalar ham aqliy, mahnaviy, ham jismoniy mehnatning natijasi sifatida paydo bo’ldi.

Madaniyatning shakllanishi va rivojlanishi:

• 1) O’zidan oldingi avlodlar yaratgan qadriyatlarni O’zlashtiriopdan boshlanadi; 2) u yangi qadriyatlar yaratish yo’lida tayanch vazifasini O’taydi. Ana shu ikki jarayon - eskilik bilan yangilik O’rtasidagi obhektiv zaruriy bog’lanish vorislik deb ataladi. Lekin bunda taraqqiyotga xizmat qiladigan progressiv vorislikni unga tO’siq bo’ladigan reaktsion vorislikdan farqlash lozim bo’ladi. Madaniyatga ijobiy (pozitiv) va salbiy (negotiv) tahsir etuvchi vorislik ham mavjud