O’zbekistan respublikasi joqari ham orta arnawli bilimlendiriw ministrligi

O’ZBEKISTAN RESPUBLIKASI JOQARI HAM ORTA ARNAWLI BILIMLENDIRIW MINISTRLIGI

BERDAQ ATINDAG’I QARAQALPAQ MAMLEKETLIK UNIVERSITETI

KO’RKEM-O’NER FAKULTETI

A’MELIY PSIXOLOGIYA TALIM BAG’DARI SOCIAL PSIXOLOGIYA
PANINEN
KURS JUMISI

Tema: Millet ham etnos tusiniginin’ salistirmali analizi

Orinladi: G.Qdirbaeva
Qabilladi: A.Begjanova

TEMA: MILLET HAM ETNOS TUSINGININ’ SALISTIRMALI ANALIZI
MAZMUNI:
KIRISIW..........................................................................................................3
I.bab. Millet ham etnos haqqinda tusiniklerinin’ social psixologiyada teoriyaliq u’yreniliwi………………..6
1.1.Social psixologiyada etnos ham millet tusinikleri…………………………..6
1.2. Shet el ham etnopsixologiyada millet ham etnostin’ a’himiyeti ……………8
1.3.Millet,etnos ham rasanin’ tiykarg’i teoriyalari…………………………..…..12
II.bab.Millet ham etnos tusiniklerin salistirmali analizi……….16
2.1.Millet,etnos ham rasani uyreniwdin’ ameliy tiykarlari…………….16
2.2. Millet ham etnosti uyreniwshi metodlar………………………….22
Juwmaq………………………………………………………………………27
Paydalanilg’an adebiyatlar…………………………………………………..28

Kirisiw

Kurs jumisinin’ ahmiyeti ham aktuallig’i: Ótmishti,milliy qádiriyatlardı biliw, oyshıl xalqımızdıń ásirlik dástúr hám úrp-ádetlerin úyreniw ruwxıy, bilimlendiriw, tárbiyalıq áhmiyetke iye boladı.Hár bir xalıqtıń, millettiń óz milliy dástúrleri, úrp-ádetleri, bahasız qádiriyatları bar,olardı saqlap álpeshlew, húrmet qılıw, kelesi áwladlarǵa jetkiziw arqalı olarda milliy namıs hám maqtanısh sezimlerin rawajlandırıw, qádiriyatlardı kótermelew menen baylanıslı pazıyletlerdi qáliplestiriw hár bir dáwirlerde de eń aktual máselelerden bolıp kelgen.
Mámleketimiz ǵárezsizliginiń eriskenen son’ Birinshi prezidentimiz Islam Karimov puqaralarǵa murajat penen shig’ip edi” “Xalqımızdıń haqıyqıy ruwxıy baylıqları bolǵan isenim, insap, miyir-aqıbet, ándiyshe, ar-namıs, úlkenge húrmet, kishika ızzet, mıymankeshlik, jurtqa hám xalqqa sadıqlıq sıyaqlı pazıyletlerdi saqlap-abaylap, perzentlerimzdin’ qan-qanına sin’iriw, jámiyetimizdiń kúndelik turmısında mudami ustinlik qilayliq”¹ dep aytıp ótken edi. Bunıń menen mámleketimiz basshısı jaslar tárbiyasınıń qanshelli jámiyet rawajlanıwı ushın áhmiyetli ekenligine itibar qaratdılar. Olardıń pikrine qaraǵanda, “Ruwxıy hám etikaliq pakleniw, isenim, insap, ar-namıs, miyir-aqıbet hám sol sıyaqlı anıq insaniy pazıyletler óz-ózinen kelmeydi. Hámmesiniń tiykarinda tárbiya jatadı”.²
Izertlewdiń aktuallıǵı zamanagóy social rawajlanıwǵa tán bolǵan eki zárúrli tárep menen belgilenedi.
Birinshiden, bul zamanagóy jámiyette etnik hám millet túsinikleriniń úlken roli bolıp tabıladı.
Bul eki túsinik barǵan sayın regionlıq, milliy hám global kólemde jámiyettin’ sistemasin qáliplestiriwshi faktorına aylanıp barıp atır.
Olar shaxs hám jámiyet dóretiwshilik potencialın ámelge asıriwdiń sheshiwshi shárti, xalıqtıń ayriqshalıǵın támiyinlew forması hám millet ruwxıy salamatlıǵınıń tayanshi, jámiyet hám jámiyet rawajlanıwınıń adamgershilik baǵdarı hám kriteryası bolıp tabıladı.
Ekinshiden, bul millet hám etnos túsiniklerine, olardıń bar ekenligi hám óz-ara tásirine bolǵan qızıǵıwshılıqtıń barǵan sayın artıp barıwı bolıp tabıladı.
Bul máseleler kompleksin úyreniw zárúrshiligi, sonıń menen birge, hár qıylı túsiniklerdi birgelikte jasaw hám óz-ara anıqlawdıń zamanagóy ámeliy wazıypaları menen belgilenedi. Hár qanday millet hám etnos arnawlı usıllar hám sırtqı kórinisler kompleksi retinde kórinetuǵınbo'ladi.
Millet quramalı bir hádiyse. Ol milliy ayriqshalıq penen baylanısqan túrli elementlerdi óz ishine aladı. Ol materiallıq qádiriyatlar shıǵarmasınıń nátiyjesi retinde xalıqtıń uzaq materiallıq rawajlanıwı processinde óz haqıyqatın etik rawajlandırıw nátiyjesi retinde rawajlandi. Dúnya xalıqlarınıń birligi hám kóplegen mádeniyatı - bul insaniyattıń materiallıq rawajlanıwınıń ob'ektiv dialektikasi esaplanadi.
Bulardıń barlıǵı ne bolıp atırǵanın túsiniw, kontseptual apparattı qáliplestiriwdiń qıyın wazıypaların qóyadı. Izertlewimizde eń zárúrli bolǵan tiykarǵı ústin turatuǵın jónelislerdi tiykarlab beriw zárúr bolıp, olardıń shártlerinen biri etnopsixologiya tipologiyasidagi “millet” hám “etnos” túsinikleri ortasındaǵı munasábet bolıp tabıladı. “Etnos” túsinigi “millet”dan tereńrek tusinik bolıp, dúńyaǵa kózqaras mazmunın óz ishine aladı. Etnos - bul dúnyadaǵı insan iskerliginiń mánisin belgileytuǵın ayriqsha materiallıq modellerge iye bolǵan hám hár bir jámiyet ushın ayriqsha materiallıq modellerdiń uzaq waqıt dawamında jámiyettegi óz-ara baylanıslılıǵın saqlawǵa qaratılǵan arnawlı nizamlıqlarǵa muwapıq isleytuǵın social jámáát.