|
2.2. Gipnoz qiliw usillari
Erikson gipnozi
Erikson gipnoznin’ en’ ahmiyetli qag’iydasinda insang’a qarag’anda abaylap munasabetde bo'ladi ham nawqasda gipermologtin’ buyrig'in amelge asirip atirg’anda klassik direktiv gipnozidan parqli rawishte, terapevt menen klent o'rtasindag’i ten’ munasabeti aldinnan belgilep baradi. Terapevttin’klenti trans halatina keltirgen gurrin’ler ma'nisini tusinesiz, doretiwshige oylap tabiw bolimin ko'rsetiwge, sorawlarg’a juwaplardi bilip, mashqalalardi qalay sheshiwge imkan beredi.
Eriksonnin’ gipnozi - bul texnika
Gipnozdin’ Erikson usuli apiwayi usillardan yaki basqishlardan ibarat:
1.Qatnasiw. Jiynaliwdin’ ahmiyetli bolimi, nawqas penen munasabetlerdi o'rnatiw ham isenimli munasabetlerdi o'rnatiw. Duzetiwler bir neshe parametrlerge muwapiq amelge asiriladi: demaliw, mikromotor, tembr ham soylew temposi, predikatlar (audial, kinestetik, ingl.).
2.Duzetiw . Klentin’sezimlerin ham emociyalarin tuwrilaw, misali, g'azeblengen yamasa g'azeblense, baylanisiwdi kemrek seziw darejesine ko’teriw kerek: "Awa, men ham sizin’ornin’izda bolg’animda ashiwlang’an bo'lar edim!".
Turli usillar jardeminde transtin’ qo'llaniliwi. En’belgili bolg’an, tajriybe talapetetug’in M. Erikson tarepinen belgili "u’sh spiral". Bul u’shte baylanisli bolmag’an gu’rrin’ler. Terapevt birinshi gu’rrin’di aytip beriwdi baslaydi ham en’ qiziq jerinde kesedi, ekinshisinen baslaydi, ushinshisige o’tedi, ol insan ushin shig’armanin’ usinisi, keyin ekinshi gu’rrin’nin’ tegis tamamlaniwi ham son’ birinshisi.
3.Usinis . Soylew texnikasidan paydalaniw.Qarama-qarsiliq, har turli minez-quliq turlerini sawlelendiriwshi usinislardin’texnikasi.Nawqastin’ qarsilig’in joq etiwge jardem beredi. Misali ushin, siz sondayso’zdi qollawin’iz mumkin: "Siz qarsiliq qiliw ushin ko’pirek hareket qilsan’iz, qanshelik tezrek ekenini tusinesiz."
4.Transdan tartib aliw . Terapevt nawqasti onin’ itibarin bolmenin’ kosmosqa qaytariw ushin "hazir ham hazir" qiliwg’a qadir ekenligine qaratiw mumkin.
Eriksonnin’ gipnozi - dawalawshi
Eriksonnin’ gipnozi - terapiyani basqariw menen psixoterapevtler, gipnoterapetshiler har qiyli narkotiklerdi (spirtli, ximiyaliq) kompleks dawalawda, sonday-aq fobiya, nevrozlar , depressiya ham panikag’a tusiw sebeplerini aniqlaw ham joq etiwde paydalanadi. Trikotaj qollaniliwinin’ Erikson texnikasi ekologik tarepten quramalidir ham terapevtik effekt tuwri orinlang’an jag’daylardin’ 70 % belgilendi.
Eriksonnin’ gipnozi depressiyadan
Depressiya - insan o’mirinin’mazmunini, jaqinlarini, doslarini koriwdi toqtatip qoyatug’in, jumis mazmunli ham qiziqarli boliwini toqtatadi. Depressiya menen gu’resiw ushin Erikson gipnozidan paydalaniw resurslardi qayta "demaliw" ham qayta jasaw ushin jardem beredi. Depressiya bolg’an nawqas penen terapevt islewinin’ keyingi jo’nelisin belgilewshi o’z-ara ta’sirdin’ ahmiyetli tarepi terapevtti an’law menen islewge ham bilim menen qanday jo’neliske iye boliwini aniqlawg’a jardem beretug’in sorawlar beredi..
Sorawlar to’mendegishe boladi:
"Mumkin bolsa, sezimlerin’izdi suwretlep berin’";
"Sizdin’ tajriyben’izde en’ awriqli narse ne?";
"Sizin’ pikrin’izshe, sizin’ ahwalin’iz ne boliwi mumkin?";
Juwmaq
Psixologik dereklerde aytiliwinsha, psixikanin’ en’ ahmiyetli qasiyeti, insan sirtqi tasirlerinen o’zinin’ keyingi iskerligi ham is-hareketlerindehar dayim paydalaniw hamde doretiwshilik penen jantasip og’an ba’zi ozgerisler kirgizedi.Insanda jeke tajriybe, konlikpe ham bilimler ko’lemi artip barg’an sayin iskerligi hamde minez-qulqi janede quramalasip, jan’a mazmun, jan’ sipatin aship baradi. Eger sirtqi dunyanin’ bas miy ulken yarimsharlar qabig’inda payda bolatug’in obrazlar, timsallar ham olardin’ izleri joq boliwi, tajriybenin’ saqlaniwi, bilimlerdin’ bayiwi, quramalasiw, malim bir tartipke keliwi, qaytadan janlaniwi uliwma juz bermes edi. Sonday eken, usi obrazlar bir-biri menen o’z-ara baylanisli bolip, astelik penen bekkemlesip, miy qabig’inda puqta saqlanip qaladi, sonin’ menen birge, o’mir ham iskerliktin’ belgili bir talaplarg’a mas rawishte qaytadan janlanadi, alding’I halatin takrarlaydi.
Este saqlaw shaxs psixik iskerliginin’ en’ ahmiyetli quramliq bolimi esaplanadi. Sonday-aq, yadtag’i bos orin o’tmishte juz bergen narse ham ha’diyselerdi sawlelendiriw menen sheklenib qoymay, balkim hazirgi, keleshekte a’melge asiriwdi rejelestiriligen ha’diyselerdi amelge asiwinda tamiyinleydi.
Hazirgi dawirde alip barilip atirg’an ilimiy-tekseriwler dawaminda esde alip qaliw, eske tusiriw mexanizmleri ham kognitivistik teoriyalarg’a kobirek itibar berilmekte.
Gipnoz adamham haywanlarda bolatug’in uyqig’a uqsag’anjag’day, jasalma uyqi. Gipnoz qiliwshi insanbelgili bir so'zlerdi bir dawisda takrarlaydi. Usi so'zlerdi aytip, isentiriw menen birge ko'riw, esitiwhambasqada organalarig’a birqiyli kushsiz tasir beriledi. Natiyjede gipnoz qilinip atirg’anadamnin’ bas miyinin’ qabig’ida tormozlaniwprocessipayda boladi. Gipnoz uyqisinda bolsa bul tormozlaniw protsessi juz bergende, bas miy qabig’inda ayrim aktiv, oyaw jerler (qarawil punktler) qaladi... Gipnozshi solqarawil punktlararqali gipnoz qilinip atirg’an shaxs menensawbetlesedi, oni isentiripaytg’anini qildiradi.
Gipnozdin’ tiykarg’i maqseti– insanlarg’a ziyanli a’detlerden qutiliwg’ayaki jaman eslewlerdensanadan o’shiriwge jardem beriw. Gipnozshunegizinde jaqsi пpsixolog bolip, insanin’ ruwxiyatinijaqsilap uyrenip shiqqan qaniygedir.Gipnoz so’zinin’ haqiqiy manisi uyqi bolg’ani menen, hesh kim siyans waqtinda uyqig’a ketpeydi. Insan sanasi oyaw bolip,o’zi qalemegen tapsirmalardi orinlamaydi.
Gipnoz esde saqlawdikusheytiriwdepaydalaniw mumkin bo'lsa-da, g’alaba xabar qurallarinda ta'sirleri sezilerli darejedebar. Izleniwlerde soni ko’rsetedi, gipnoz este saqlawham kongil ashiwdin’ aniqlig’ini asiriwg’a alib kelmeydi ham gipnoz negizindejalg’an yaki buziq eslewlergealip keliwi mumkin.
Gipnoz, deneni o'z-o'zini tartibge saliwmenen shug'illanatug’in, xolesterin, bilirubin almasiwina jaqsi tasir ko’rsetetug’in, beloklar almasiwini aktivlestirgen, organizmnin’ immunitet kushini bekkemleytug’inarnawli analiqtusinigine kirgenligi isbatlang’an.
Do'stlaringiz bilan baham: |
