Өзбекистан республикасы жоқары ҳӘм орта арнаўлы билимлендириў министрлиги қарақалпақ МӘмлекетлик университети

Реактив ҳәм әсбап үскенелер` 2% ли FеCl
3
, 1% ли FеCl
3
, 1 н FеCl
3
, 
(NH
4
)
2
CO
3
тиң концентрленген еритпеси, 1 н HCl, концентрленген NH
4
OH, 
тамшылатыўшы пипетка, 15 мл. лик пипетка, 250 ҳәм 500 мл. лик 2 дана 
конус тәризли колба, 10 дана үлкен пробиркалар, газ горелкасы, асбест 
сеткасы бар үшаяқ. 
1. Коллоид еритпени алыўдың гидролиз усылы. Жақсы жуўылған 
250 мл.сыйымлыққа ийе конус тәризли колбаға 100 мл әтирапында 
дистилленген суў қуйылып қайнағанға дейин қыздырылады. Соңынан усы 
қайнаған суўға тамшылатып 10-15 мл темир хлоридиниң еки процентли 
еритпесине қосылады ҳәм бир неше минут даўамында қайнатылады. 
Қайнап турған суўға темир хлоридиниң еритпеси қосылғанда темир 
гидроксидиниң коллоид еритпеси пайда болып еритпениң реңи тойғын 
қызыл - қоңыр түс алады. Темир гидроксидиниң пайда болыў реакциясы 
төмендегише барады`
FеCl
3
+3H
2
O 

Fе(OH)
3
+ 3HCl
Fе(OH)
3
молекулалары HCl менен реакцияғы кириседи` 
Fе(OH)
3
+ HСl 

FеOCl+2H
2
O 
Реакция 
нәтийжесинде 
пайда 
болған 
FеOCl 
электролитлик 
диссоциацияға ушырап FеO+ ҳәм Cl- ионлары пайда болады ҳәм нәтийжеде 
темир гтдроксиди гидрозолиниң төмендеги қурылысқа ийе болған 
мицелласы пайда болады` 

---

[Fе(OH)
3
]
n
+mFеО
+
+ mСl
-
={[Fе(OH)
3
]
n
×mFеO
+
+ (m-x) Cl
-
}
+
×xCl
-
2. Еки рет алмасыў реакциясы усылы. 500 мл. лик колбаға 200-300 
мл. 1н темир хлоридиниң еритпесин салып оған тамшылатып аммоний 
карбонатының тойынған еритпесинен реакция басында пайда болған 
шөкпениң ерип кеткенинше қосып барамыз.
Темир хлориди аммоний карбонаты менен тәсирлескенде еритпеде 
коллоид жағдайдағы темир гидроксиди ҳәм аммоний хлориди пайда болады, 
бул ўақытта соның менен қатар углерод қос оксиди ажыралп шығады. Темир 
гидроксидиниң коллоид еритпеси тойғын қызыл - қоңыр реңге ийе болады. 
Бул тәжирийбе нәтийжесинде пайда болған темир гидроксидизоли терис 
зарядланған. Золдың пайда болыў реакциясы төмендеги теңлеме бойынша 
барады. 
2FеCl
3
+ 3(NH
4
)
2
CO
3
+ H
2
O ® 2FеO(OH) + 6NH
4
Cl + 3CO
2