Өзбекистан республикасы жоқары ҳӘм орта арнаўлы билимлендириў министрлиги қарақалпақ МӘмлекетлик университети

 
Пән оқытыўшысы:
 
 
Нурымбетов Б. 
 
 
 

---

«Тастыйықлайман» 
Химия – технология факультети деканы 
______________ Д.Турениязова 
«___» ____________ 2020 жыл 
 
 Лабораториялық жумыс № 6. 
Дисперс системалардың электрлик қәсийетлери 
Дисперс системаларда электрофорез қубылысын үйрениў 
Реактив ҳәм әсбап үскенелер` саз ылай, қум, узынлығы 4 см 
әтирапында болған еки платина ямаса мыс электрод, өзгермели тоқты 
туўырлағыш (выпрямитель ВСА - 10), диаметри 10 см әтирапында 
кристаллизатор, еки дана узынлығы 15 см, диаметри 12 мм болған шийше 
трубка, 1 мл лик пипетка. 
Саз ылай бөлекшелериниң электрофорези бойынша тәжирийбениң 
жақсы өтиўи ушын саз ылайдан алдын ала қамыр таярлап алыў керек. Буның 
ушын 200-300 гр нейтрал саз ылайға 250-300 мл 0,02 н КОН еритпеси азғана 
порциялар менен қуйылып жақсылап араластырылып барылады. Усы жол 
менен алынған саз ылай қамыры шийше кристаллизаторға оның бети менен 
тең етип салынады ҳәм бети сызғыш пенен тегисленеди. 
Шама менен 5-10 гр майда дәрья қумы ишиндеги ҳәр қыйлы 
қосымталардан тазаланыў ушын дәслеп күкирт, дуз кислоталары менен 
жуўылып соңынан дистилленген суў менен жақсылап жуўылып, кейин 
қурғатылады. 
Кристаллизатордағы саз ылай қамырының үстине ара қашықлықлары 
бир-биринен 1-2 см аралықта 2 шийше трубка орнатылады ҳәм трубканың 
ишине сүўретте көрсетилгендей етип 0,5 см қалынлықта жуўылған дәрья 
қумы салынады. 
Электрофорезди анықлайтуғын әсбап 
1-суў, 2-тазаланған қум, 3-хөл саз ылай, 4-элекродлар, 5-шийше 
түтикше 

---

Трубкаларға 15-20 мл әтирапында 0,1 н КОН еритпеси қуйылады. 
Суйықлықтың қәдди трубкалардың жоқарғы ушларына 1-2 см жетпейтуғын 
бийикликте болыўы керек. Соңынан еки трубкаға платина ямаса мыс 
электродлары түсирилип олардың ушлары жоқары вольтлы туўрылағышқа 
тутастырылып тоқ жиебриледи. Шынжырдағы тоқтың күши шама менен 50-
250 мА, ал күшлениў 120 вольт болады. 
Тоқты қосқаннан кейин бир неше минутлардан соң катод 
кеңислигиндеги еритпе шама менен 1 см көтерилип, ал анодда 1 см-ге төмен 
түседи. Трубкалардағы суйықлықлардың қәддилериниң айырмасы 2 см-ди 
қурайды. Соның менен қатар оң электроды бар трубкада қум аралықларынан 
саз ылай бөлекшелери жоқары көтерилип суспензияның ылайланғаны 
байқалады, ал терис электродлы трубкада еритпе ҳақыйқый тынық қәлпинде 
қалады.