O`zbek tili va adabiyoti kafedrasi аrеаl lingvistikа fanidan mаgistrаturа 1-kurs uchun

Leksik izoglossa – izoleksema.


Lingvogramma – fonetikaga oid atama bo‘lib, so‘z tarkibidagi tovushlar artikulatsiyasini tekshirishda qo‘llaniladigan usul. Singarmonistik o‘zbek shevalarida kontrast qo‘sh unlilar tabiatini aniqlash lingvogramma orqali amalga oshiriladi.


Makon faktori – ma’lum lingvistik hodisaning mavjud bo‘lishida, yuzaga kelishida va tarqalishida muhim o‘rin tutuvchi faktor.


Makro va mikro atlas – muayyan lingvistik hodisaning tarqalish areali aks etadiga areal lingvistik atlas turlari. Kichik arealga (masalan, biror shevaga) taalluqli bo‘lsa mikroatlas, katta arealga (masalan, biror lahjaga) taalluqli bo‘lsa makroatlas hisoblanadi.


Massiv – areal lingvistikada ma’lum bir lingvistik hodisalarni o‘zida saqlab kelayotgan region nazarda tutiladi.


Metokartografik metod – kartalar tuzish teoriyasi bilan shug‘ullanadigan soha metokartografiya deyiladi. Areal lingvistikada metokartografik metod bilan areal kartalarni tuzish tamoyil (prinsip) larini shakllantirishda foydalaniladigan metod.


Mikroatlas – areal lingvistikada kichik bir til hodisasining tarqalish regionini aks ettirgan atlas.


Milliy atlas – katta hajmdagi lingvistik hodisalarni o‘zida aks ettirgan atlas. Areal lingvistikada makroatlasga to‘g‘ri keladi.


Milliy til –millat bo‘lib shakllangan jamoaning umumiy tili. Milliy til tarkibida muayyan millatning barcha qatlamlalariga mansub lingvistik birliklar kiritiladi.


Milliy lahjalar –ma’lum millatga mansub milliy mtil tarkibida mavjud lahjalarni anglatadi. O‘zbek milliy tilida uchta lahja mavjud: qarluq, qipchoq va o‘g‘uz. O‘zbek tili uchun ana shu uchta lahja – milliy lahjalar hisoblanadi.
Morfologik izoglossa – izomorfema.


Morfologik tamoyil – O‘zak va qo‘shimchalarni qanday eshitilishidan qat’iy nazar
aynan, asliga muvofiq yozishdir. M-n, ketti emas, ketdi; kelipti emas kelibdi; Toshkenttan –Toshkentdan; ishka – ishga...