O’zbek tili adabiyoti uslubiyoti kafedrasi

Oybek qissalaridagi o’ziga xos badiiy tasvir Oybekning “Bolalik” qissasi avtobiografik xarakterdagi asar bo’lib,uning markazida yosh Musaning sarguzashlari yotadi.Asarda Musavoyning yetti yoshgacha bo’lgan shuxliklari, tinib – tinchimasligi, o’yinqaroqligi, ochiq ko’ngil va o’tkir zehnli bola bo’lganligi tasvirlanadi. Musaning xarakteri oila, hayotda ko’rganlari va kishilar suhbatida shakllanadi. Keksalarning xonlar, beklar, boylar haqidagi xotiralari , eshitgan ertaklari Musavoyda adolatsizlikka va nohaqlikka nafrat uyg’otsa, mehnatkash halqqa muhabbat ruhida qarashga o’rgatadi.
“Bolalik” qissasida Turg’un, A‘zam, Ahmad, Qodir, Hoji, Sobir kabi Musavoyning tengqurlari obrazlari ham berilgan. Ular har biri o’z shaxsiy qiyofasiga ega. Masalan: Qodir mo’min-qobilga o’xshab ko’rinsada, jahldor. Ahmad oshiqboz, tentakroq, Sobir kichkina bo’lsada , pishiqqina va xokoza. Oybek o’sha davr tashvishlari bolalar hayoti va taqdirida ham aks etganligini mahorat bilan tasvirlaydi.
Oybek ijodida “Zafar va Zahro” dostoni yetakchi o’rinda turadi. Bu doston Pokistondagi dehqon va ishchi oilalari, ular bolalarining azob-uqubatlarga to’la hayoti tasvirlangan. Doston qahramoni kata zamindorlarga qul bo’lishga majbur etilgan dehqon bolasi Zafar, onasi bilan ko’chaga uloqtirib tashlangan ishchi qizi Zahrodir.Kitobxon dostonning boshidayoq Zafar musibati misolida pokistonlik bolalarning ayanchli hayoti bilan yaqindan tanishadi:
Zafar asta tentiraydi, yonsa-da kun,
Yoshi o’nda, jingalak soch, ko’zi tuyg’un.
Egnidadir parcha latta, kir va yamoq,
Tovonlarin tuyoqlagan qizg’in tuproq.
Oriq, kuchsiz qo’lda cho’loq supurgi bor,
Boshida go’ng savat, tentirar, bitgan mador.
Dostonda qashshoq dehqon oilasining fojiali hayoti, soliq to’plovchilarning qo’polligi va zolimligi, boyning rahmsizligi zafarlar oilasi misolida ko’satiladi. Yo’qchilik, nochorlik bois Zafar qishloq boyining quliga aylanadi.Zafar obrazi misolida zolim boylarga , zulmga qarshi nafratning tobora kuchayib borganligi ko’rsatiladi. Zafar qanchalik og’ir kunlarga qolmasin unda ozodlik, baxtiyor hayotga erishish hissi sira so’nmaydi. Zahroning otasi boyga qarshi dushman bo’lgani uchun qamalgan. Zahro esa ikki ukasi va onasi bilan yotoqdan quvilgan. Orzu-umid va bunga erishish uchun kurash- yaxshi narsa. Poemada Zahroning otasi kambag’al, ammo u ilg’or fikrli inson. Erk, ozodlik uchun intiluvchi va bu yo’lda qattiq kurash olib borishga ahd qilgan odam sifatida gavdalanadi.
Shoirning “Bobom” poemasi bolalar uchun katta sovg’a bo’ldi. 105 yoshli boboning o’tmishda kechirgan kunlari hamda bugungi hayot tasviri poemaga asos qilib olingan. Bobob bugungi O’zbekistonimizni samimiy sevadi, ardoqlaydi. U o’z nevara-chevaralariga nasihat qilib,ularni yaxshi o’qishga, ona yurtimizni astoydil sevishga chaqiradi.
Xulosa qilib aytganda, Oybek yuqoridagi kabi asarlari bilan o’zbek bolalar adabiyotining shakllanishi va yuksalishiga katta hissa qo’shdi.