Ozbek-Tariyx-1-70-(каракалпак). indd

Este saqlań
!
Ózbekstannıń Birinshi Prezidenti Islam Karimov ǵárezsizliktiń 
dáslepki jıllarınan-aq ózbek, qazaq, qırǵız, qaraqalpaq, tájik, 
túrkmen hám regionda jasawshı barlıq xalıqlar ortasındaǵı 
áyyemnen doslıq qatnasıqlardı jańa sharayatta bekkemlewdi názerde 
tutıp, «Túrkstan — ulıwma úyimiz» degen ideyanı alǵa súrgen edi.
Xalıqaralıq finanslıq shólkemler menen baylanıslar.
Xalıqaralıq 
finanslıq institutlar menen birge islesiw baylanıslarınıń keńeyiwi 
hárqanday mámlekettiń ekonomikalıq rawajlanıwınıń tiykarı esaplanadı. 
Ózbekstan rawajlanıwınıń jańa dáwirin baslaǵan búgingi sharayatta 
xalıqaralıq finanslıq shólkemler menen birge islesiw baylanısların 
barǵan sayın tereńlestiriw hám jańa basqıshqa kóteriw baslaması 
menen shıqpaqta. Tınıshlıq hám turaqlılıq tolıq kepilliklengen, úlken 
óndiris potencialına, sheksiz jer astı hám jer ústi baylıqlarına iye bolǵan 
Ózbekstanday mámleket penen xalıqaralıq finanslıq mákemeleriniń 
birge islesiwi hár eki tárep ushın da mápdarlı ekenligi hámmege belgili. 
Ózbekstan bay shiykizat bazası hám úlken jer astı baylıqları qorına 

---

138
iye. Eń áhmiyetlisi, joqarı intellektual potencialǵa, dóretiwshilik hám 
jaratıwshılıq qúdiretine iye bolǵan keńpeyil xalqı iygilikli hám jaqsılıq, 
insaniyat turmısınıń jarqın keleshegi jolında ulıwma xalıqlıq máplerge 
sáykes keletuǵın turmıs tárizin qurıwı sózsiz. Sonıń ushın da, Ózbekstan 
basshısı Jáhán banki, Xalıqaralıq valyuta fondı hám basqa abıraylı 
finanslıq mákemeler menen tuwrıdan-tuwrı ushırasıwdı hám óz ara 
mápdarlı birge islesiwdi jolǵa qoyıw is-ilajların kórmekte. 
Ózbekstannıń Shanxay Birge islesiw 
Shólkemi menen baylanısları
. Shanxay Birge 
islesiw Shólkemi (ShBSh) — subregionallıq 
xalıqaralıq shólkem bolıp, Evroaziya ayma-
ǵınıń 61% in iyeleydi. ShBShniń rásmiy 
tili rus hám qıtay tilleri, nıshanı bolsa aq 
bayraq bolıp, onıń orayında shólkemniń 
gerbi jaylasqan. Shólkemniń shtab-kvartirası 
Pekinde jaylasqan. 1996-jılı Shanxayda 
Qıtay, Rossiya, Qazaqstan, Qırǵızstan hám 
Tájikstan mámleket basshılarınıń sammi-
tinde shegara aymaqları boyınsha áskeriy 
tarawda óz ara isenimdi bekkemlew menen baylanıslı shártnama 
(1996-jılı 26-aprel) tastıyıqlanıwı nátiyjesinde «Shanxay besligi» júzege 
kelgen edi. 1997—1999-jılları Moskva, Alma-Ata, Bishkekte bolıp 
ótken sammitlerde «Shanxay besligi»niń jaǵdayı jáne de bekkemlenip, 
óz ara isenim hám birge islesiw qatnasıqları jańa basqıshqa kóterildi. 
2000-jılı Dushanbede Ózbekstan Respublikası birinshi márte baqlawshı 
sıpatında qatnastı. 2001-jılı Qıtayda náwbettegi Shanxay sammiti 
boldı. Onda Ózbekstan Respublikasınıń Birinshi Prezidenti Islam 
Karimov qatnasıp, Ózbekstannıń «Shanxay forumi»ne tolıq huqıqlı 
aǵza bolıwı haqqında»ǵı Bildiriwdi tastıyıqladı. Ózbekstannıń «Shanxay 
forumi»ne kiriwi múnásibeti menen onıń atı «Shanxay Birge islesiw 
Shólkemi — ShBSh», dep ózgertildi. Sammit juwmaǵında «ShBShin 
dúziw haqqında»ǵı deklaraciya hám de «Terrorizm, separatizm hám 
ekstremizmge qarsı gúres haqqında Shanxay konvenciyası» tastıyıqlandı. 
2002-jılı ShBShne aǵza mámleketler basshılarınıń náwbettegi 
Sankt-Peterburg sammitinde úsh hújjet: ShBShne aǵza mámleketler 
basshılarınıń deklaraciyası, ShBSh Xartiyası, ShBShne aǵza mámleketler 
ortasında Regionallıq antiterror strukturası (RATS) haqqındaǵı Kelisim 
ShBSh gerbi

---

139
ShBSh kartası