O`zbek ha`m Qaraqalpaq xalqi etnogenezi. T. Qudyarova

Qa`wim-tuwg`an-tuwisqanliq, millet dinles bir neshe uriwdin` ja`mlesiwi,
sonday-aq bir uriw ta`biyiy tu`rde ko`beyip a`tirapindag`i uriwlardi boysindirip, 
o`z quramina sin`dirip jiberiw aqibetinde qa`wim retinde qa`liplesken boliwi 
mu`mkin. Qa`wimnin` uriwdan tiykarg`i parqi, ol uriwlarg`a bo`liniwden basqa 
o`z aymag`i qa`wimlik tiline, qa`wim ken`esine ha`m a`skeriy baslig`ina iye 
bolg`an. Qa`wimler adamlardin` awshiliq ha`m ko`shpeli sharwashiliq penen 
birge diyxanshiliq ha`m a`yyemgi temirshilikke o`te baslag`an gezlerinde payda 
bola baslag`an. Aqil jag`inan bo`liniwshilik mu`lkiy bo`liniwshilikke alip kelgen. 
Adamzat ja`miyetinde ba`rq ulla sonday bolg`an ha`m bunnan keyinde sonday 
boladi. Elat atamasi, en` a`weli, qa`wimler birlespesi, adamlardin` til, aymaq , 
ekonomikaliq ha`m ma`deniy jaq tan tariyxiy qarar tapq an birligin bildiredi.
Elattin` kelip shig`iwina bir-birine ko`p jag`inan jaqin bir neshe qa`wimlerdin` 
ja`mlesiwi tiykar bolg`an. Adamlardin` elat-elat bolip, bir aymaq ta jasawlari, olar 
arasindag`i tuwg`an-tuwisq anliq uliwma ma`pdarliq sezimlerin ku`sheyttirgen. 
Uliwma ma`pdarliq u`les ha`m oni qorg`aw waziypasi ma`mleketti payda etken. 
Elat
 
bolip qa`liplesiwdin` bir neshe belgileri bolg`an ha`m ha`zirde 
sonday. Til jag`inan bir yamasa o`z-ara jaqin qa`wimlerdin` ja`mlesiwi elat 
boliwdin` tiykarg`i belgisi. Bir qa`wimnin` basqasi ta`repinen jawlap aliniwi 
na`tiyjesinde bir neshe qa`wim aralasip, elat payda bolg`an. 
Xaliq
 
atamasina filosofiyaliq jaqtan na`zer awdarsaq onin` ta`riypi- 
tariyxtin` ha`mme basqishlarinda ja`miyet waziypalarin sheshiwge tayar, jurt 
jumisina jaramli ha`m qa`biletli qatlam, sotsialliq birlik, tariyxtin` do`retiwshisi. 
Millet adamlardin` tig`iz tariyxiy birligi, uliwma ekonomikaliq turmis, til, aymaq
birligi, ma`deniyat, sana, ruwxiy ja`mlesiwi demekdur. 

---

9 
O`zbek xalqinin` kelip shig`iwi ju`da` uzaq tariyxqa iye. Bul jag`day en` 
a`yyemgi ha`m erte orta a`sir da`wirinde tu`rli elat ha`m xaliqlardin` pu`tkil Orta 
Aziya, Qazaqstannin` ken` territoriyalarinda qosiliw ha`m aralasiw protsessi ju`z 
bergen. Bul territoriyada bir neshe min` jillar dawaminda shegaralari o`zgerip 
turg`an tariyxiy-ma`deniy birikpeler ju`zege kelgen.