O`zbek ha`m Qaraqalpaq xalqi etnogenezi. T. Qudyarova

O`zbek, Qaraqalpaq xalqi etnogenezi ha`m etnik tariyxi pa`ninin` 
teoriyaliq ha`m metodologiyaliq tiykarlari: Tariyxiy waqiyalardi u`yreniwde 
qanday ilimiy-teoriyaliq, metodologiyaliq tiykarlarg`a tiykarlaniwdin` a`hmiyeti 
og`ada u`lken. Adamzat ja`miyetindegi tariyxiy waqiya, ha`diyselerdi 
u`yreniwdin` a`hmiyetli teoriyaliq metodologiyaliq tiykarlarinin` biri ja`miyet 
rawajlaniwinin` nizamlarin aship beriwshi dialektikaliq metod bolip esaplanadi. 
Insaniyat turmisi, ja`miyet rawajlaniwi dialektikaliq protsess.

---

4 
Dialektika- a`lem bir pu`tin ha`m ajiralmas, onda bolatug`in ha`diyseler,
waqiyalar uliwma ha`m o`z-ara baylanista, u`zliksiz ha`rekette, qarama-qarsiliqli 
rawajlaniwda boladi dep ta`lim beredi. Dialektika ju`da` uzaq tariyxqa iye, onin` 
biliw teoriyasi sipatinda qa`liplesiwi ha`m rawajlaniwinda Geraklit, Aristotel`, 
Xorezmiy, Farabiy, Abu Rayxan Beruniy, Abu Ali Ibn Sino, Ulug`bek, Dekart, 
Spinoza, Gertsen, Gegel` ha`m basqa alim ha`m ag`artiwshilardin` xizmeti u`lken. 
Olar ta`biyat, tariyxiy ha`m ruwxiy du`n`yani bir protsess sipatinda, yag`niy 
olardi u`zliksiz ha`reket etip, o`zgerip, rawajlanip turatug`in halda, rawajlaniwdi 
ishki 
baylanista 
alip 
u`yreniw 
metodologiyasin 
jaratti. 
Dialektikaliq
metodologiya ha`r qanday ma`mleket tariyxin jer ju`zi xaliq lari tariyxi menen 
baylanisli halda u`yreniwdi talap etedi. O`ytkeni, ha`r bir xaliq tariyxinda 
milliylik, o`zine ta`n qaytalanbas o`zgeshelikleri menen birge jer ju`zlik tariyx, 
pu`tkil insaniyattin` rawajlaniwi menen uliwma baylanista boladi. 
Tariyxiy waqiya, ha`diyselerdi u`yreniw, pikirlewde ha`m bayan etiwde 
ob`ektiv, xaqiyqiy, a`dalatli qatnasta boliw en` a`hmiyetli metodologiyaliq
qag`iyda bolip esaplanadi.
Ob`ektivlik- qag`iydasi tariyxiy waqiya, ha`diyselerdi u`yreniwde olar 
menen baylanisli bolg`an barliq faktlerdin` pu`tin bir jiynag`in birge alip 
tekseriwdi, oni haqiyqiy da`liyllerge tiykarlaniwdi talap etedi. Tariyxiy 
ha`diyselerdi bir pu`tin halda, o`z-ara baylanista ha`m qatnasta dep tekseriw 
lazim.