Otmning nomi va joylashgan manzili

Turli malakali sportchilarda qo’l bo’g’inlari tyezliklarining qiymatlari

Sportchi malakasi	Qo’l bo’g’inlarning maksimal tyezligi, m/s				To’p uchib chiqishiga qadar maksimal tyezlikka erishish
Past	8,0	10,8	15,2	23	21	19	4	2
Yuqori	9,8	15,5	21,1	31,1	15	9	4	2

Yuqorida bayon qilingan zarba byerish myexanizm-laridan tashqari, bizningcha, o’yinchining tana bilan hamda gandbolchi barmoqlarining to’p bilan o’zaro ta’siri myexanizmlari ham muhim ahamiyatga ega.
Gandbolda zarba byerishda kinyematik zanjirning yakuniy xalqasi gandbolchining zarba byerayotgan qo’l panjasi hisoblanadi. Bilakdan barmoq uchiga tyezlik uzatish bo’g’indan-bo’g’inga harakat soni myexanizmi yordamida amalga oshiriladi, lyekin bundan tashqari, o’zi mavjud bo’lgan tyezlikka qo’shimcha qilish hamda to’pning uchish yo’nalishini boshqarish uchun qo’l panjasining o’zi bilan bajariladigan harakat muhim. 3-jadval ma’lumotlariga ko’ra, to’pning umumiy uchish tyezligiga qo’l panjasining qo’shadigan hissasi xulosa qilish mumkin.
Zarba byerish paytida to’pga byeriladigan umumiy tyezlikka qo’l panjasining qo’shadigan hissasi qo’ldan chiqarib yuborilgan paytdagi to’p tyezligining gorizontal tarkibi va bilakpanja bo’g’imi tyezligining gorizontal tarkibi o’rtasidagi farq sifatida hisoblab chiqiladi. S.I. Doroxov (1983) ma’lumotlariga ko’ra, qo’l panjasi tomonidan to’pga byerilgan tyezlik va qo’ldan chiqarib yuborish paytidagi to’p tyezligi o’rtasida mavjud korryelyatsiya koeffitsyenti 0,595-0,879 atrofida bo’ladi.
Barmoqlarning uzunligi va ular tomonidan kuchning kyetma-kyet namoyon qilinishi to’pning barmoqlardan kyetma-kyet chiqib kyetishiga ta’sir ko’rsatadi. Yuqori malakali gandbolchilarning zarbalarida zarba kuchi oshishi bilan barmoqlarning to’pga ta’siri hissasi kamayadi.
Shunday qilib, gandboldagi zarba byerish - bu murakkab koordinatsiyali tyexnik usul bo’lib, uni bajarish uchun kinyematik zanjirning hamma xalqalari ishga tushiriladi. Zarba byerish harakatlari uchun umumiy bo’lgan tamoyillarga asoslanib quriladi. Lyekin umumiy tamoyillar bilan bir qatorda to’pga tyezlik byerishning o’ziga xos maxsus myexanizmlari mavjud.
Gandbolda zarba byerish tyexnikasini baholashning eng muhim myezoni to’pning uchish tyezligi, ya’ni to’pning u chiqarib yuborilgan paytdan boshlab, to nishonga tyekkunga qadar bo’lgan uchish tyezligi hisoblanadi. Aslida to’pning uchib chiqish tyezligi eng muhim byelgilovchi omil hisoblanadi, to’pning uchish tyezligi esa uchish davomida o’zgarishi mumkin. Lyekin gandbolda (bunda hamma yirik musobaqalar yopiq binolarda o’tkaziladi va to’pning bosib o’tadigan masofasi uzoq emas (o’rtacha 8,5 m) tyezlikning o’zgarishi shunchalik kam bo’ladiki, uni e’tiborga olmaslik ham mumkin.
3-jadval