O’tkir va surunkali bronxit o’tkir bronxit

Surunkali bronxit tasnifi (Kokosov A.N. 1998) 
1.
Birlamchi surunkali bronxit aloxida kasallik sifatida. 
2.
Ikkilamchi, boshka kasalliklarda rivojlanuvchi bronxit. (sil, bronx raki, 
bronxoektazlar, uremiya, yurak yetishmovchiligidagi dimlanishda va 
bosh.) 
Funktsional belgilarga qarab:
a) Obstruktsiyasiz. 
b) Obstruktsiya bilan.
Klinik – laborator kursatkichiga karab: 
a) Kataral. 
b) SHillik – yiringli. 
Kasallik davri
: 
a) qo’zg’alishi 
b) remissiya 
 

---

BEMORNI KO’RGANDA
: kasallik boshlanishida o’zgarish bo’lmaydi. 
Kasallik uzoq vaqt davom etganda xatto remissiya vaktida xam nafas va yurak 
yetishmovchiligi, o’pka emfizemasi, buyin venalari shishi, tirnoklari soat oynasi, 
barmoklari «nogora tayokchaga» o’xshaydi. Ovoz dirillashni boshlashi o’zgarishi 
kasallik uzoq davom etganda susayganda perkussiyada – boshlanishida 
o’zgarishsiz mayda bronxlar zararlanganda bronxobstruktsiya qilinganda perkutor 
tovush timpanik bo’ladi. Emfizema belgilari (ekskursiya chegaralanishi, Krening 
maydoni kengayishi) kuzatiladi. 
Auskultatsiyada nafas kuchaygan yoki susaygan bo’ladi. Isitma vaqtida 
nafas kuchayigan bo’lishi mumkin. Nafas susayishi ko’pincha emfizema 
rivojlanganda kuzatiladi. 
Surunkali bronxitning boshlanishiga xos: dag’al nafas, tarqoq kuruk 
xarillashlar. Bu xirillashlar yirik va o’rta bronxlarda paydo bo’ladi. Yo’talda 
yo’qolib paydo bo’lib turadi. Tarkok bronxlar zararlanishida xirillash tembri 
yukori bo’ladi. Xushtaksimon xirillashlar mayda bronxlar jarayoniga ko’shilganiga 
xos. 
Nafas yetishmovchiligida bu xirillashlarni eshitilmay kolishi yomon belgi. U 
mayda bronxlarni yopishkok shilliq bilan to’silishidan darak beradi. Obstruktiv 
o’zgarishlar bo’lib o’pka ventilyatsiyasi buzilib gipoksemiya, giperkapniya 
rivojlanadi.
Bronx devorida suyuk sekretni to’planishi natijasida nam xirillashlar 
eshitiladi. Mayda pufakli xirillashlar mayda bronxlar zararlanganda eshitiladi. 
Surunkali bilan kasallangan bemorlar kasalligini boshlangan vaqtini aniq 
ayta olmaydi. Masalan: chekuvchilar, yo’talga o’rganib qolishgan. SHuning uchun 
kasallik oldi xolati ajramaydi: 
1.
Chekuvchi, yqtal; 
2.
Ishlab chikarishdagi gaz, tutun ta’sirida yo’tal; 
3.
O’tkir bronxit chuzilishi; 
4.
Xavodagi changlar ta’sirida diskomfort; 
5.
Yukoridagi variantlar birga uchrashi. 

---

Surunkali bronxit noobstruktiv bo’lganda bemorlarda yo’tal, balg’am 
chiqishi kuzatiladi. Xansirash yo’k, fakat qo’shimcha semizlikda, kam xarakatlikda 
bo’lishi mumkin. Baxor, kuzda ko’zaladi. 
Remissiya vaktida bemorlarni shikoyati yo’k. Uzok yillar ish kobiliyati 
saklanadi. Ko’zgalgan davrida kataral yiringli o’zgarishlar bo’ladi.
Kataral bronxit ko’zg’alganda balg’am – shilliqli yoki shilliq yiringli, isitma 
– subfebril. 
Yiringli bronxitda – yiringli balg’am isitma, intoksikatsiya, qo’zg’alish 
o’zok vaqt davom etadi. O’pkani tashqi nafas faoliyati noobstruktiv bronxit 
remissiyasi venus o’zgaradi. Qo’zgalganda xam o’zgarmay funktsional stabil 
bronxit deyiladi. Qo’zg’alganda agar bronxospazm kuchaishi fizik kuchlanishda 
nafas yetishmovchiligi kuzatiladi. Bu funktsiya nostabil bronxit. Bularda ko’pincha 
obstruktiv bronxitga o’tadi.
Obstruktiv surunkali bronxitga xos: yo’tal, balg’am, xansirash (xansirash 
bronxiti). 
Balg’am oz chikadi, kiyin ajraladi. Klinikasi obstruktiv o’zgarishlar kay 
darajada rivojlanishiga bog’lik. Kasallik qo’zg’alganda balg’am ko’payadi. 
Xansirash kuchayadi, xatto nafas yetishmovchiligi rivojlanib reanimatsion 
yordamga muxtoj bo’ladi. Kasallik rivojlanib borgan sari uning qo’zgalish va 
remissiya davrini ajratib bo’lmaydi.
Remissiya vaqtida balg’am chiqishi, xansirash bo’ladi. 
Bronxospazm kuchayadi. 
Tashqi nafas faoliyati remissiya vaqtida xam normaga qaytmaydi. 
Surunkali bronxitning asoratlari:
Nafas yetishmovchiligi 
o’pka emfizemasi 
o’pka gipertenziyasi 
o’pka yuragi, o’pka yurak yetishmovchiligi 
o’chog’li zotiljam 

---

Astma sindromi