O’tkir va surunkali bronxit o’tkir bronxit

KASALLIKNI OLDINI OLISH. 
Buning uchun atrof muxitni toza saklash, qattik sovuk qotishdan saqlanish, 
tamaki chekmaslik, spirtli ichimliklarni suiste’mol qilmaslik kerak. Doimiy badan 
tarbiya va sport bilan shug’ullanish, organizmni chiniktirish o’tkir bronxitning 
oldini olishda muxim omillardan xisoblanadi.
 
 
 
 
 
 
 

 
 

---

SURUNKALI BRONXIT 
Surunkali rivojlanib boruvchi kasallik bo’lib, bronx daraxti dvorining shilliq 
va undan chuqurrok qavatlarini zararlovchi diffuz yallig’lanish bilan 
xarakterlanadi. 
Butun jaxon Sog’likni Sakqlash tashkiloti ta’rifi buyicha «surunkali bronxit 
xisoblanadi 2 yil davomida 3 oydan yo’tal bo’lganda, albatta, shunga o’xshash 
kasalliklarni inkor etgan xolda. 
Surunkali bronxit keng tarkalgan kasallik. Katta yoshdagilar ko’prok 
kasallanadi 3 – 8%, ayniksa, 50 yoshdan kattalarda kasallik 20 – 30 yoshlarda 
shakllanib boradi. Maksimal 50 – 60 yoshlarda. Erkaklar ko’prok kasal bo’lishadi. 
Ko’prok chang, kishlok xo’jalik ishlari bilan shug’ullanganlarda uchraydi. 
Surunkali nospetsefik o’pka kasalliklari ichida invalidlik 49,2% tashkil kiladi. 
 
ETIOLOGIYa. 
1.
Chekish. Chekuvchilarda bronxit 2 – 5 marta ko’prok. Sigaret tutuni bronx 
shilliq qavati chidamliligini kamaytiradi. Yosh vrachlar tekshirganda chekish 6 
xafta to’xtatilganda tashki nafas faoliyati yaxshilangan. 
2.
Ishlab chikarishdagi zararli moddalar ta’siri: Oltingugurt (oksil) yongandagi 
chikkan zaxarli moddalar, kumir chala yonganda neft – ta’siri. Eksperimentda 
oltingugurt chala yongani ta’sirida ximoya buzilishi, un ishlab chiqarish, ximiya 
zavodida. 
3.
Ob – xavo, iqlim ta’siri ko’prok kasallik baxor va kech kuzda kuchayadi. 
Ayniksa atmosferada zararli moddalar ko’payishini axamiyati bor. Transport 
gazlari, kislota parlari 1952 yil Londonda tumanda tonik moddalar ko’payishi 
surunkali bronxitdan o’lim ko’payishiga olib kelgan. 
4.
Infektsiya roli. Surunkali bronxit kelib chiqishda nafas yo’llaridagi o’chog’li 
infektsiyani axamiyati bor. Surunkali tonzillit, sinusitlar, kichik kon aylanish 
doirada dimlanish, o’tkir bronxitdan keyin rivojlanishii mumkin. 

---

Infektsiyani kuchayishi surunkali bronxni rivojlanishi va uni qo’zg’alishini 
kuchaytiradi. Yallig’lanishini kuchaytirib bronx devorini xamma kavatlari 
yallig’lanishi kuchayib balg’am yiringli bo’ladi. 
Balg’amda stafilokokk, streptokokk, inflyuatsiya tayokchasi, pnevmokokk, 
Fridlender tayokchasi kuzatiladi.
Viruslar axamiyati bor (gripp, paragripp, rinoviruslar). Yana mikoplazmalar 
xam qatnaщadi. Gripp epidemiyasi davrida bronxit kuchayadi. Viruslar 
bakteriyalarni ta’siri kuchayadi. Keyingi vaqtlarda bronxit rivojlanishida irsiy 
moyillikni axamiyati kursatilmokda.
Surunkali o’pka kasalliklarini 10% irsiy I –1 antitritin defekti tufayli 
rivojlanadi.