Отабаева Айгул топишмоклар lotin

Shunga  muvofiq,  xalq  topishmoqlarida  sintaktik  birliklar  o‘rtasidagi 

mazmuniy sintagmatik munosabatni ham quyidagi turlarga ajratish mumkin: 

1. Belgi va predmet-narsa o‘rtasidagi munosabat yoki atributiv munosabat; 

2. Belgi bilan harakat o‘rtasidagi munosabat yoki relyativ munosabat; 

3.Predmet  (obyekt)  va  harakat  o‘rtasidagi  munosabat  yoki  obyektli 

munosabat. 

Xalq  topishmoqlarida  atributiv  munosabat    belgi  +  predmet  semantik 

modelidagi   so‘z  birikmasi  uchun  xosdir. Masalan:  Oq  yer  ochdim, qora bug‘doy 

sochdim. – Qog‘oz, yozuv (o‘zb.t., 182 - bet); Ko‘prik tagida to‘rtta qoziq. – Sigir 

elini  (o‘zb.t.,56  -  bet);  Qorong‘i  uyda  o‘ttiz  sadaf.  –  Og‘iz,  tish  (o‘zb.  t.,49-bet). 

Birinchi topishmoqda  oq belgi + yer predmet, ikkinchi misolda  to‘rtta + qoziq, 

uchinchisida belgi o‘ttiz + predmet sadaf semantik modeliga xos.  Bu yerda oq –

sifat belgisi,  keyingilari esa miqdor belgini ko‘rsatadi. 

Xalq    topishmoqlari  obyektli  munosabatda  obyekt  +  harakat,  predmet  +