O’simliklar fiziologiyasi laboratoriya mashg’uloti ishlanmasi

9-10 -laboratoriya mashg’uloti:

Mavzu: Barg og’izchalarining harakatini mikroskop orqali kuzatish.
Kerakli asbob va reaktivlar:mikroskop, o’simlik bargi, ustara. Buyum va qoplag’ich oynalar, fil’tr qog’oz, 5% li gliserin eritmasi.

Ishning borishi: Bu mashg’ulotni boshlashdan oldin , barg og’izchalarining ochilishini ta’minlash uchun o’simlik yorug’ joyda va atmosferali havoda tutiladi. Bironta o’simlik (g’o’za) bargiing epidermis qavatidan shilib olingan kesik buyum oynasiga tomizilgan 55 li gliserin eritmasiga botiriladi va ustidan qoplag’ich oyna bilan yopiladi. SHu tarzda tayyorlangan preparat mikroskopning 8x li va 40x li ob’ektivlari yordamida tekshiriladi. Gliserin eritmasining konsentrasiyasi, hujayra shirasining konsentrasiyasiga nisbatan yuqoriroq bo’lganligidan, hujayra shirasi tarkibidagi suvni gliserin o’ziga tortib oladi. Natijada barg ohizchalari hujayralarida plazmoliz hodisasi ro’y beradi. Barg ohizchalari yopiladi. Oradan 15 minut o’tgach, gliserin protoplazmadan o’tgach, hujayra shirasi(vakuola) da to’planadi. Hujayra shirasining konsentrasiyasi yuqorilashadi va tashqi eritmadagi suvni o’ziga shimib oladi. Barg og’izchasi hujayralarida diplazmoliz hodisasi yuz beradi, chunki gliserin barqaror plazmoliz hosil qilmaydi., shu sababli barg og’izchalari qaytadan ochiladi.

Agar qoplag’ich oynaning yoniga bir tomchi suv tomizilib, gliserin fil’tr qog’oz bilan shimdirib olinsa, barg og’izchalari kengroq ochiladi, chunki suv qo’shilishi natijasida gliserinning konsentrasiyasi hujayra shirasining konsentrasiyasiga qaraganda pasayib qoladi.